گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

به قلم یک بانوی رهبر (۱)

ماریتا چنگ (Marietta Nien-hwa Cheng) رهبر ارکستر و استاد موسیقی دانشگاه کولگیت (Colgate University) است. چنگ به عنوان عضوی از تنها خانواده چینی که در شهری در اوهایوی جنوبی در آمریکا ساکن بود راه پر فراز و نشیبی را برای دستیابی به جایگاه امروزیش پیموده است. متنی که پیش رو دارید بخشی از این تجربه ها را به تصویر می کشد. گفتنی است که این متن در سال ۱۹۹۸ و در نشریه مؤسسه ارکستر سمفونیک (SOI) منتشر شده است.

ترجمه و بازنشر این مطلب با اجازه خود ایشان صورت می گیرد. در پاسخ به درخواست مترجم برای نوشتن مقدمه ای برای نسخه فارسی این مطلب، ماریتا چنگ، به دلیل مشغله زیاد، تنها به این چند جمله بسنده کرد:

اکنون بانوان رهبر بیشتری در پست های حرفه ای در سطح دستیار رهبر مشغول به کار هستند. هرچند، برای پست های بالا روند تغییرات بسیار کند بوده است. این سؤال باید دوباره و دوباره از هیئت مدیره های ارکستر ها پرسیده شود که چرا مدیران موسیقی زن بیشتری در ارکسترهای اصلی دیده نمی شوند؟

رو به جلو…


حرفه من گاهی اوقات افراد را به اشتباه می اندازد. یکبار، وقتی داشتم میگفتم که من رهبر هستم، یک نفر از بین جمع فریاد زد که «وای، من عاشق قطار هستم!». این یک واکنش غیر معمول بود، حتی اگر فقط به این خاطر که تعداد زنان رهبر قطار نیز به اندازه زنان رهبر ارکستر کم است. حتی در غرب مدرن ما نیز، موسیقی هنوز دنیایی مرد محور است.

تغییرات کند بوده اند. مثلا، یکی از برترین ارکسترهای دنیا یعنی ارکستر فیلارمونیک وین تنها یک عضو زن دارد.

البته آمار بانوان موزیسین ارکسترال باید با تعداد بانوان نوازنده ارکستر که از کنسرواتوار ها یا مدرسه/دانشگاه موسیقی فارغ التحصیل می شوند همخوانی داشته باشد – تا حدود ۵۰ درصد. اما در اتریش و آلمان میزان حضور بانوان در ارکستر ها فقط ۱۶ درصد است.

در ایالات متحده آمریکا این میزان از ۳۰ درصد در بزرگترین ارکسترها تا حدود ۵۰ درصد در کوچکترین ارکسترها متغیر است. و قرار است این یکی از صد نوازنده ارکستر باشد. (این نرخ برای ارکستر ساوترن فینگرز لیک Orchestra
of the Southern Finger Lakes که من مدیر موسیقیش هستم ۴۲ درصد است).

از بین تقریبا ۴۲۵ ارکستر حرفه ای که در فهرست ۱۹۹۷ لیگ ارکستر سمفونی های آمریکا آمده بودند، تنها ۲۹ ارکستر بانوان را به عنوان مدیر موسیقی یا رهبران اصلی در فهرست اعضای خود داشتند که فقط ۷ درصد تمامی مدیران موسیقی یا مدیر عامل های موسیقی است.

شگفت انگیز اینکه هنوز هیچ رهبر موسیقی زنی در هیچ کدام از بهترین ارکستر ها یا بیست و پنج ارکستر برتر دیده نمی شود. ما هنوز هم داریم رکورد می زنیم: نخستین مدیر موسیقی زن/رهبر یک ارکستر تماما حرفه ای؛ نخستین زن رهبر یک کنسرت پیش فروش شده از یک ارکستر مهم؛ این نخستین ها به تازگی رخ داده اند.

ما در خط مقدم تغییر و پذیرفته شدن هستیم. البته هنوز باید در جنگ های زیادی پیروز شویم تا دیدن بانوان رهبر حرفه ای امری عادی تلقی شود.

محبوبه خلوتی

محبوبه خلوتی

متولد ۱۳۶۵ استهبان
مترجم، دکترای ادبیات انگلیسی دانشگاه یونیسا (UNISA)

دیدگاه ها ۹

  • من ضد زن نیستم ولی نمی دانم خانمها چطور می توانند درک درستی از موسیقی داشته باشند در حالی که ما مثلا یک فیلسوف یا یایک ریاضیدان زن نداریم!

  • درود بر شما
    مدیریت محترم سایت لطفا کمی هم به نظر ما مخاطبین هم احترام بگزارین
    بنده چند سال هست که از شما میخوام در مورد کلارینت(قره نی)در ارکستر موسیقی ایرانی مطلبی بگزارین اما همیشه گفتین استقبال میکنیم و ما ندیدیم
    قرار شد بنویسین که چرا دیگه قره نی استفاده نمیشه
    چرا این ساز خوش صدا و حرفه ای که یک زمانی بعد از ویلون حرف اول را درارکستر میزد و بعضی وقت ها با تلفیق صدا با ویلون صدایی بی نظیر بیرون میداد الان اینقدر بی ارزش شده؟؟

  • درود بر شما
    مدیرت محترم خوب شما زحمت بکشین و بشون بگین
    شما متولیان این سایت هستیند
    من کسی هستم که سالها مطالب شمارو میخونم و استفاده ها بردم
    اما این سایت که خیلی مفصل به ارکستر میپردازه آیا نباید به یکی از مهمترین سازهای ارکستر بپردازه؟؟سازی که نبودنش در ارکستر محاله
    سازهای بادی الان محو شدن مخصوصا فولت پیکولو–قره نی–فاگوت
    مدیرت محرتم بنده باید جوابمو از کی بگیرم خواهشا به این قضیه رسیدیگی کنید

  • بنظر میاد ایشون بیشتر بخاطر نشر همین مطلب معروف هستند تا داشتن تفاسیر منحصر بفردی از آثار کلاسیک مثل برامس، واگنر و غیره.

  • اصلاح می کنم. ما طی تاریخ زنان نابغه بسیاری داشته ایم. اما جوامع با محدود کردن زنان عملا اجازه فعالیت و رشد را از آن ها گرفته اند. وگرنه محدودیتی ذاتی برای جنس زن در ادراک علمی فلسفی و هنری وجود ندارد.

  • ببخشید – سلام
    جمله : “من عاشق قطار هستم ”
    I’d love to train است . خانم “CHENG” گفته اند : ” من رهبر هستم” یک نفر هم به شوخی برگشته به ایشان گفته : ” من می میرم بیام پیش شما درس بگیرم” ( چون شما برایم جذابیت جنسی دارید) … من عاشق قطار هستم از دکان کدام عطار درآمده ؟!!!

  • جناب آقای میرهادی عزیز، ممنونم از توجه و نکته سنجی شما…
    البته در اینجا جمله انگلیسی این است «I love trains». اگر به جمله هایی که در ادامه می آیند توجه کنید چنگ دقیقا درباره قطار و راندن آن صحبت می کند. بحث چنگ این است که با اینکه راننده زن قطار هم به ندرت دیده می شود، باز وقتی کلمه conductor – که همانطور که می دانید برای رهبری ارکستر و قطار نیز به کار می رود – استفاده می شود ذهن شنونده یا خوانننده به سمت قطار کشیده می شود اما به ارکستر نه!

بیشتر بحث شده است