مراسم جشن انتشار و رونمایی از آلبوم “راپسودی بختیاری” (۲)

توجه: مطالب عنوان شده در این نوشته از سوی سیاووش بیضایی مورد تردید قرار گرفته است.

مادر علی مردان خان، بی بی مریم، دختر حسینقلی خان ایلخان کل بختیاری است که چهل روز بعد از تولد، پدرش او را نامزد (ناف برون) علیقلی خان پسر محمد علی خان از طایفه ی محمود صالح چهار لنگ نمود. بی بی مریم نه سال بیشتر نداشت که پدرش بدست ظل السلطان به قتل رسید. در سن ۱۵ سالگی علیرغم میل باطنی و به اصرار برادران به خانه ی شوهری رفت که نزدیک به چهل سال سن و چندین زن و فرزند داشت. بی بی مریم دارای سه پسر شد که یکی از آنها در کودکی درگذشت و دو پسر دیگرش یکی علی مردان خان و دیگری محمد علی خان بود. با مرگ شوهر، بی بی به نزد برادرانش بازگشت و در پناه آنان به تربیت فرزندان پرداخت. از بزرگی نوای مادرش زود هم نمی شود گذشت.

اینها همه از سخنرانی دکتر اردشیر صالح پور، می گذرد که آنچنان توصیفش می کند تا دل بلرزد از اینهمه شکوه.

به گفته ی ایشان: مرگ مظلومانه علی مردان خان بختیاری به جان سازها و نواها و نغمات حماسی ایل سپرده شد و اشعار زیادی در سوگ او برجان کلمات افتاد.

آهنگ حماسی برای او یکی از سرودهای شاخص و ممتاز موسیقی بختیاری است که در سال ۱۳۴۵ برای نخستین بار توسط پروین عالی پور به شکل صفحه گرامافون در اهواز به همراه ساز و دهل محلی با همان لحن و اصالت خوانده شد که بسیار مورد توجه قرار گرفت. اکنون پس از چهل و هفت سال از اجرای ساده اولیه اش، در فرم راپسودی برای ارکستر سمفونیک، سازهای ملی، سازهای بومی، کر و تک خوان به آهنگسازی پیمان سلطانی خلق شده است. این اثر نمونه ای از موسیقی توسعه یافته محلی و بومی نواحی زاگرس و ایل بختیاری است.

اینجا یک یک بزرگان، حرفهای تازه داشته اند. هم نفسی های هر یک از سخنرانان، گوشه های دلنشین این موسیقی و کار والای آن بزرگ مرد را بیان می کند.

در ادامه دکتر احمد محیط طباطبایی در بیاناتش گفت که همه ی گروهای قومی و فرهنگی در ایران متعلق به جایی هستند که دو ویژگی مهم دارد؛ یکی اینکه ایران سرزمینی کهن و پیر است و شاهدی است بر بسیاری از رویدادهای خوب و خوش و غم انگیز و تراژیکی که بر آن گذشته است و دوم اینکه همه در این گروه های خُرد متعلق به یک فرهنگ هستیم و با یک هویت ملی مرتبط ایم که از طریق زبان و ساختار ارتباطی در ما تجلی یافته است و آن زبان ارتباطی ما بخش مهمی اش موسیقایی است که به سبب گویش ها و لهجه هایش، آهنگین شده است.

یکی از دلایلی که تعداد شعرا در سرزمین ما از دیگر جاهای دنیا بیشتر است این نیست که مردم ما شعر را بیشتر از سایرین دوست دارند، بلکه به این خاطر است که زبان ما زبان شعر و موسیقی است. برای همین مورخ بزرگی مانند فردوسی به زبان شعر تاریخ را می نویسد یا منظومه نویسی مانند نظامی تراژدی هایش را به زبان شعر می سراید.