گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

“پیانو اپتوفوتیک” تلفیق موسیقی و نقاشی


حتماً تابه‌حال با (جلوه‌های تصویری)visualization های نرم‌افزارهای پخش موسیقی مثل WinAmp و Media Player کار کرده‌اید. در نرم‌افزارهایی مثل Win Amp، این جلوه‌های تصویری حاصل الگوریتم‌های پیچیده ریاضی است. تابع‌هایی که با متغیرهای صوتی مثل شدت و یا فرکانس کار می‌کنند. پیشینه این جلوه‌های تصویری برای موسیقی به سال ۱۹۱۶ باز می‌گردد.

زمانی‌که ولادیمیر روسینی (Vladimir Rossine’)، نقاش اوکراینی به فکر شیوه‌ای بدیم برای خلق جلوه‌های تصویری افتاد. روسینی که در آرزوی تولید جلوه‌های صوتی ناب نامحدود و غیریکسان بود به فکر افتاد با استفاده از موسیقی این آرزو را عملی کند. برای این‌کار از یک پیانوی الکتریکی با نام Audion Piano که با لامپ خلاء کار می‌کرد استفاده کرد.

دستگاه ساخت روسینی از یک پیانوی الکتریکی و یک صفحه چرخان با تعداد زیادی شیشه رنگی تشکیل شده بود. هرکدام از شاسی‌های پیانو می‌توانست تغییری در وضعیت چرخش یا سرعت چرخش وضعیت مکانی شیشه‌های رنگی ایجاد کند.

یک پروژکتور روبه‌روی این صفحه چرخان قرار داشت که وقتی شخصی قطعه‌ای موسیقی را با این ساز اجرا می‌رسد تصویر زیبایی را روی پرده یا دیوار مقابل پیانو اپتوفوینک مشاهده می‌کرد.

این تصاویر به‌علت تنوع لذت‌های موسیقی و تنوع زمان کشتی در نت و سرعت نوازندگی بسیار متنوع بودند. درواقع تصاویر بدست‌آمده از این ساز به نوعی منحصر به فرد هستند. زیرا هر شکل و رنگ به چندین متغیر مختلف بستگی دارد.

ولادیمیر روسینی اولین‌بار دستگاه پیانو اپتوفونیک خود را در نمایشگاه نقاشی‌های شخصی خود در معرض دید قرار داد و پس از آن در نمایشگاه‌ها و همایش‌های هنری زیادی در کشور روسیه شرکت کرد. روسینی و همسرش با ساز جدیدشان دو کنسرت در روسیه برگزار کردند و سپس به فرانسه رفتند.

در فرانسه روسینی روی دستگاه خود بیش‌تر کار کرد. و برای تنوع بیش‌تر تصاویر از لنزهای رنگی و دیافراگم و آینه‌ها و تغییر جای پروژکتور و چند منشور استفاده کرد.

روسینی در سال ۱۹۴۴ و در سن ۵۶ سالگی در پاریس بدرود حیات گفت. اختراع او هنوز یکی از جذاب‌ترین آلات موسیقی است.چند نمونه از تصاویر تولید شده با پیانو اپتوفونیک را در پائین ببینید:

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان
متولد ۱۳۵۷ تهران
نویسنده، مترجم، نوازندۀ پیانو، کیبورد و سینتی‌سایزر و طراح صدا

دیدگاه ها ۱۵

  • بسیار جالب بود.من همیشه مبهوت این تصاویر میشدم و حالا بیشتر از پیش به اونا علاقه پیدا کردم. ممنون

  • سلام عزیزان. ممنون از لطف همه‌تون.
    یکی از دوستان پرسیده این ساز الان در چه وضعیتی است و چه پیشرفتی کرده؟
    این ساز با اندکی تفوت در فناوری تقریبا به همان شکل باقی ماند ، اما نکته مهم این دوره از موسیقی ساخت سازهایی بود که دید سازندگان سازهای دیگر راباز کرد.
    موزیسین‌های اواخر دوران ویکتوریا خیلی علاقه داشتند موسیقی را با سایر هنر ها تلفیق کنند.جالب اینجاست که بسیاری از تاثیرگذاران موسیقی از کشور روسیه برخواستند و به علت بی مهری سرزمین مادری روانه اروپا و آمریکا شدند.

  • بسیار جالب و مفید بود. پیشنهاد میکنم راجع به اصول ارکستراسیون مطلب بنویسید. خیلی کارتون خوبه.

  • تا حالا چه کسانی بر اساس تصویر تولید صدا کرده اند یا بر اسا صدا دست به خلق تصاویر زده اند؟کسانی که این کار را کرده اند بر اساس قاعده و قانون خاصی این کارها را ارایه دادند یا اینکه مثل بعضی هنرمندان بر اساس احساس و تفکر لحظه ای چنین فعالیتی داشته اند ؟

  • ضمن عرض سلام و خسته نباشید و تشکر از شما بخاطر این مقاله جالب پرسشم این است که آیا طرحهای گرافیکی که جناب استاد علیرضا مشایخی بر مبنای موسیقی رسم کرده اند نیز شامل این رده بندی است یا خیر؟

    با تشکر فراوان

    سالار

  • با عرض سلام و خسته نباشید و تشکر از مقاله خوبتان پرسشم این است که آیا طرحهای گرافیکی که جناب استاد علیرضا مشایخی رسم کرده اند نیز در این رده بندی قرار میگرد؟

    با تشکر فراوان

  • ببخشید از این که انقدر دیر به سئوال شما جواب دادم.
    طرح های استاد مشایخی توسط خود ایشان کشیده شده.
    سوال مژگان را سعی می کنم در یک مقاله توضیح دهم.

بیشتر بحث شده است