Sonny Boy اسطوره سازدهنی بلوز(۵)

اما سانی بوی را نباید صرفا یک نوازنده هارمونیکا بدانیم. او اساسا یک Bluesman به تمام معنا است که بسیاری از کارهایش امروزه به استانداردهای بلوز (Blues Standards) بدل شده اند. سانی بوی یک خواننده برجسته است با صدایی بم و گرفته و اصطلاحا ته حلقی (guttural) و سبک نواختن ساز دهنی اش هم با سبک آوازی اش عجین شده است. او مهارت خاصی در تلفیق آوازش با صدای سازش داشت و به سرعت بین این دو حالت جابجا میشد و ادامه آواز را به صدای سازش متصل می کرد به گونه ای که شنوندگان آن زمان به هیچ رو فکر نمی کردند که خواننده و نوازنده سازدهنی در آن آهنگ هر دو یک نفر باشند.

گذشته از سبک آوازی، صدای ساز Sonny Boy صدایی بسیار گرم و پرحجم و پرطنین است. کلا در سبک بلوز بیشتر تلاش نوازنده سازدهنی معطوف به این است که صدایی هرچه بم تر و پرطنین تر ایجاد کند.

نوازنده بدین منظور فکش را پایین می اندازد، زبانش را در کف دهان می خواباند، راه حلق را به بینی با بالا بردن کام نرم می بندد، حلقش را هرچه بیشتر باز می کند و تنفس را در سطح دیافراگمی انجام می دهد تا مجاری هوایی را وسیع تر و صدای سازش را اصطلاحا چاق تر سازد. و سانی بوی چنان صدای چاق و چله ای از سازش در می آورد که گویی این ساز (در مقام تشبیه) نه یک دوچرخه کوچک ، بلکه یک تریلی ۱۸ چرخ است! خصوصا در ۲ سوراخ اول که خودبخود صدای بم تری دارند و کافی است سانی بوی یکی از آن ویبره های حلق منحصر بفردش را هم اضافه کند و آن وقت دیگر صدایش را با هیچ نوازنده دیگری اشتباه نمی کنید! برای نمونه به آهنگ زیر گوش بسپارید.

Bye Bye Bird

بی شک خصوصیات فیزیکی سانی بوی هم در رسیدن به این صدای خاص بی تاثیر نبوده است.

تکنیک دیگری که سانی بوی در اجرایش استاد است تکنیک Bending است. در این تکنیک به طور خلاصه نوازنده با تغییر دادن فرم لب ها، زبان و حلق مسیر جریان هوا را در داخل ساز عوض میکند تا با رساندن رزونانس حفره دهان به یک میزان معین صدای یک نت خاص را (بسته به اینکه چه نتی باشد بین نیم تا یک و نیم پرده) بم تر کند و نتی را که در حالت عادی در سازدهنی وجود ندارد به دست آورد.

مثلا در سازدهنی گام C Major اگر به داخل سوراخ شماره ۱ بدمید نت C ایجاد می شود و اگر هوا را به داخل ریه ها بکشید نت D . در اینجا نوازنده می تواند با تکنیک فوق نت بین این دو نت یعنی Db را به دست آورد. (کلا در هر سوراخ سازدهنی با Bending می توان نتهای بین دو نت اصلی را تولید کرد)

نت هایی که به این روش به دست می آیند کیفیت شنیداری خاصی دارند که آنها را بسیار مشابه ناله های حزن انگیز انسانی می نماید. ضمن اینکه امکان نواختن سازدهنی را در گام های بلوز و مینور فراهم می کند. تسلط یافتن بر این تکنیک مشکل است به ویژه از این جهت که Bending در هر گامی از سازدهنی با گام دیگر و از سوراخی به سوراخ دیگر متفاوت است. هر یک لم خاص خودش را دارد.

سانی بوی از نوازندگانی است که بر این تکنیک تسلطی بی چون و چرا دارد و در هر گامی که بخواهد آن را با مهارت کامل اجرا می کند. نتهای bend شده اش بسیار دقیق و خوش صدا است و در صورت لزوم از bend های ربع پرده (quarter bend) هم استفاده می کند. به گوشه ای از آهنگ Don’t Start Me To Talking توجه کنید.

از دیگر ویژگیهای مهم سبک سانی بوی می توان به ویبره های حلق (Throat Vibrato) استثنایی اشاره کرد. در این تکنیک نوازنده به کمک حلق و حنجره تغییراتی متناوب در فرکانس صدا ایجاد میکند تا تاثیری همانند تحریرهای آوازی ایجاد کند. این تکنیک یکی از مهمترین تکنیک های سازدهنی است و در عین حال تکنیکی بسیار شخصی و معرف شخصیت نوازندگی نوازنده محسوب می شود.