گفتگوی هارمونیک
روز سه شنبه دوم اردیبهشت ماه سال جاری، در تالار شهناز خانه هنرمندان، خسرو جعفرزاده به معرفی کتاب جدید خود، «موسیقی ایرانی»شناسی می پردازد. چاپ اول کتاب «موسیقی ایرانی»شناسی اثر خسرو جعفرزاده شامل ۲۴۰ صفحه در قطع وزیری با شمارگان پانصد نسخه به‌تازگی از سوی انتشارات هنر موسیقی وارد باز نشر کتاب‌های موسیقی شد.
کتاب با مقدمه‌ای از داریوش طلایی آغاز شده و در پیِ آن سه مقدمه از مؤلف شامل مطالبی درباره‌ی کتاب، مبانی علمی شناخت و تئوری‌پردازی (تئوری علم) و صدا و موسیقی و در ادامه سه فصل با عناوین ۱- بررسی و شناسایی سیستم‌های صداها ۲- وزن و ریتم در موسیقی ایرانی ۳- نکته‌هایی درباره‌ی اجرا و شنیدن در موسیقی ایرانی و در پایان نیز منابع آمده است.
در بخشی از مقدمه‌ی کتاب به قلم داریوش طلایی آمده است: «… امروز، اگرچه در دنیا آنچه تئوری موسیقی نامیده می‌شود بیشتر کاربرد عملی را هدف و مقصود قرار می‌دهد، ولی در ایران وجه غیر عملی آن نیز از مقبولیت و مشغولیت قابل توجهی برخوردار است.
تعداد قابل توجهی از افراد به بررسی نظریات گذشتگان پرداخته و برداشت‌های خود را در شکلی عالمانه به‌عنوان تئوری موسیقی ارائه می‌دهند و متأسفانه در بسیاری از مواقع جنبه‌های نظری و عملی را در هم می‌کنند.
اغلب هم با نیت خیرخواهانه، می‌خواهند به دفاع از موسیقی‌ای که مورد بی‌مهری قرار گرفته است بپردازند و از موسیقی ایرانی به‌عنوان یک موسیقی علمی، و فاخر دفاع کنند! برخی هم کلافه از این شلوغ بازار می‌خواهند به شفاف‌سازی بپردازند، و جعفرزاده چنین ادعا دارد.
خسرو جعفرزاده بخش مهم عمر خود را در وین سپری کرده و شخصی است که حرفه‌اش موسیقی نیست، بلکه از دیرباز با موسیقی‌دانان ایرانی و غربی نزدیک و محشور بوده است. او آرشیتکت است و اهل هندسه و ریاضی و اندازه‌گیری ابعاد است. دستی در نوازندگی تار دارد و اهل تفحص در مباحث فکری و نظری است و در معاشرت دیرینه خود با موسیقی‌دانان با موسیقی ایرانی از طریق عملی و نظری درگیر بوده است.
او مقالاتی چند در زمینه‌های علمی و یا تئوریک موسیقی ایرانی نوشته است. من همیشه مباحث جالبی با او در باب تئوری موسیقی ایرانی داشته‌ام و از اینکه شخصی فرهیخته خارج از حرفه موسیقی ایرانی مسائل این موسیقی را دنبال می‌کند، استقبال کرده و او را تشویق کرده‌ام و مطمئنم، با دقت نظری که در او سراغ دارم، آنچه را که با شور و شوق سال‌هاست رویش کار کرده است، اینک کتابی قابل توجه و خواندنی در مباحث تئوریکی موسیقی ایرانی خواهد بود.»
اما دیدگاه مؤلف در این کتاب بر این پایه است که: «مشکل اساسی گفتمان موسیقی ایرانی در این است که در زیستگاهی عامیانه شکل یافته و به‌سر می‌برد و درنتیجه گفتمانی عامیانه است. یکی از هدف‌های مهم این نوشته هم بیرون‌آمدن از این وضعیت و سعی در به‌کاربردنِ زبان علمی موسیقایی است.
وزنه‌ی اصلی در این بررسی، استوارکردن ساختار موسیقی ایرانی از «مجموعه‌ی گوشه و ردیف آنها» به «مجموعه‌ی مقام‌ها و جنسیت‌هایشان» است؛ به‌عبارت دیگر شناسایی علمی و سیستماتیک موسیقی از راه شناسایی سیستم‌های صداها، به‌جای شناسایی عامیانه با کمک آهنگ‌ها(گوشه‌ها).»
مراکز پخش این کتاب: هنر موسیقی ۴۴۲۶۳۴۴۴ / عارف ۳۳۹۷۶۴۳۱ / پارت ۶۶۴۰۵۶۲۷ است.
۱ نظر