گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آلریو دیاز و گنجینه موسیقی آمریکای لاتین (۲)

آلریو دیاز (1923 – 2016)

مانوئل ماریا پونسه (Manuel Maria Ponce) که امروزه آثارش در رپرتوار گیتار کلاسیک از ارزش و استقبال بالایی برخوردار است، از اولین آهنگسازان غیر اروپایی ست که دعوت سگوویا را مبنی بر ساخت قطعه برای گیتار پذیرفت.

موسیقی پونسه ی مکزیکی در فرم های پذیرفته شده موسیقی کلاسیک به خوبی از سوی سگوویا حمایت شد و در دهه سی (۱۹۳۰) اجرا و ضبط شد. همچنین آگوستین باریوس منگوره (Agustin Barrios Mangore) آهنگساز و نوازنده پاراگوئه ای در آن خطه با اجراهای متعدد سهمی تاریخی را در معرفی موسیقی لاتین بر عهده گرفت؛ نقش دیاز اما در معرفی موسیقی لاتین بیشتر از نظر تنظیم و انتشار و اجرای کنسرتهای متعدد در اروپا قابل بررسی است.

دیاز به خوبی از ارزش موسیقی فولک و به ویژه موسیقی مردمی ونزوئلا آگاه بود و همواره در جهت ثبت و انتشار این موسیقی تلاش کرد. ویسنته امیلیو سوخو (Vicente Emilio Sojo) و آنتونیو لائورو (Antonio Lauro) دو آهنگساز سرشناس ونزوئلایی بودند که کارهایشان توسط دیاز برای گیتار کلاسیک، هارمونیزه و تنظیم شد. سوخو در زمان تحصیل دیاز در کاراکاس یکی از معلم های هارمونی او بود و لائورو هم از دوستان نزدیک دیاز به شمار می آمد.

سفرهای مرتب بین اروپا و ونزوئلا مبین رسالتی است که دیاز برای خودش در ثبت موسیقی کشورش تعیین کرده بود. او علاوه بر انتشار نُت، مقالاتی را در روزنامه ها درباره اهمیت ثبت موسیقی لاتین تحریر کرد و بیشتر ضبط های استودیویی خود را به همین نوع موسیقی اختصاص داد.

امروزه رپرتوار موسیقی لاتین در برنامه گیتاریستهای کلاسیک جایگاه قابل توجهی دارد که بی شک این پذیرش، حاصل تلاش افرادی همچون دیاز و آهنگسازانی همچون باریوس، پوسنه، مورل (Morel)، ویلالوبوس (Villa-Lobos) و دیگر بزرگان موسیقی آن دیار است. جان ویلیامز و دیوید راسل، دو نوازنده سرشناس گیتار کلاسیک آثار متعددی از موسیقی لاتین و به ویژه آنتونیو لائورو را ضبط کرده اند. جان ویلیامز لقب “اشترواس گیتار” را به لائورو داده است. لائورو که اولین معرفش در اروپا دوست دوران جوانیش، دیاز است.

خواکین رودریگو که بخش مهمی از آثارش به رپرتوار گیتار کلاسیک تعلق دارد، قطعه ای با عنوان “Invocación y Danza” را در سال ۱۹۶۱ به دیاز تقدیم کرد. این اثر دراماتیک که مهارت تکنیکی بالایی از سوی نوازنده طلب می کند، همواره در سالنهای مختلف دنیا اجرا شده و از محبوبترین آثار این آهنگساز است. این اثر در سال ۱۹۶۴ با ضبط دیاز وارد بازار شد.

audio fileبشنوید قسمتی از “Carora” اثر لائورورا با نوازندگی آلریو دیاز

دیاز در اجراهایش به ویژه در اروپا، قطعات لاتین را در کنار آثار ماندگاری همچون شاکون باخ روی صحنه می برد و جدای از محتوای موسیقیایی کنسرتهایش اغلب به دلیل تکنیک بالایش مورد تمجید قرار می گرفت.

الیوت فیسک (Eliot Fisk)، گیتاریست تحسین شده امریکایی و از شاگردان آندرس سگوویا درباره دیاز چنین می گوید: “آشنایی من با موسیقی آمریکای لاتین توسط ویرتوز بزرگ ونزوئلایی، آلریو دیاز انجام گرفت. من برای مدت کوتاهی در کلاس او بودم اما او اثر ماندگاری بر مسیر نوازندگی من گذاشت. آلریو چیزی کاملا نو برای گیتار آورد، ریتم ها و صداهای شگفت انگیز، موسیقی مردمی اما جالب و پیچیده با ریتم های متنوع. دیاز این موسیقی را با چنان طراوت و جوششی می نواخت که همه ما را مدهوش خود کرد.”

دیاز در دوران حرفه ای نوازندگی با رهبران بزرگی مانند “سرجیو چلیبی داکه” (Sergiu Celibidache)، لئوپولد استوکوفسکی (Leopold Stokowski) و آندره کوستلانتز (André Kostelanetz) همکاری کرد. او در کتاب اتوبیوگرافی خود به شرح آنچه بر زندگی شخصی و موسیقیاییش گذشت پرداخته و از مشقات و کشمکش هایی که در راه انتشار موسیقی کشورش متحمل شده، سخن گفته است. از آلریو دیاز بیش از ۳۰ آلبوم گیتار نوازی منتشر شده است و هر ساله به پاس زحمات او گردهمایی در ونزوئلا به نام “مسابقه گیتار آلریو دیاز” برگزار می شود که به برگزیدگان آن “مدال دیاز” اهدا می شود.

منابعی که در نگارش این متن مورد استفاده قرار گرفتند:

کتاب:
A Concise History of the Classic Guitar by Graham Wade. Amazon Pub

سایت‌های:
aliriodiaz.net
aliriodiaz.org
duke.edu

بابک ولی پور

بابک ولی پور

۱ نظر

بیشتر بحث شده است