بزرگترین خواننده موسیقی کلاسیک ایران در پایتخت هلند

اطلاعات بروشور کنسرت شجریان
در بروشور کنسرت محمدرضا شجریان و گروه‌ش که در موزه حاره‌ای آمستردام برگزار شد علاوه بر اطلاعات درباره قطعات و نام شاعران و سازندگان موسیقی، اطلاعات اندکی درباره خواننده و همچنین موسیقی ایرانی درج شده بود. در بروشور نوشته شده بود شجریان، «صدای ایران» (یا به هلندی: «De Stem van Perzië» ) لقب گرفته ولی اشاره نشده که چه فرد یا نهادی این لقب را به استاد داده‌ است. همچنین نوشته شده بود، «شجریان بزرگترین خواننده ایرانی‌ست که در سال ۱۹۹۹ مفتخر به دریافت نشان پیکاسو از یونسکو شده است.»

در بروشور برای هلندیان ناآشنا به اصطلاحات موسیقی ایرانی توضیحاتی کوتاه درباره عباراتی مانند «ساز و آواز»، «تصنیف» و «چهارمضراب» به زبان هلندی ارائه شده بود که البته بدون ایراد نبود؛ مثلاً درباره «تصنیف» صراحتاً نوشته شده «یک لید (Lied)است» ، در صورتیکه این شباهت بسیار کلی‌ست و از لحاظ فرم، تصنیف ایرانی با لید اروپایی بسیار متفاوت است؛ یا مثلاً درباره «دلکش» که یکی از گوشه‌های ردیف موسیقی ایرانی‌ست نوشته شده نام یک «گوشه» (Gusheh) است، در صورتی که مفهوم خود اصلاح «گوشه» هم برای غیرایرانیان مبهم است. فعلاً به اینکه بیشتر ایرانیان هم از مفهوم آن آگاه نیستند کاری نداریم!

نوازندگان کنسرت

در کنسرت آمستردام، به جز همایون شجریان که با تمبک و آواز پدر را همراهی می‌کرد، نوازندگان دیگر، سعید فرج‌پوری، مجید درخشانی و محمد فیروزی بودند.

مجید درخشانی، از تارنوازان خوش ذوق ایرانی‌ست، کارهای متنوعی ضبط کرده و به تازگی پس از سالها زندگی درآلمان برای ادامه فعالیت‌هایش در زمینه موسیقی ایرانی به تهران بازگشته است. من تنها به عنوان یک شنوندهء آشنا به پیشینه کاری مجید درخشانی، انتظار حضور پررنگ تر او را در برنامه داشتم.

بشنوید این مصاحبه گزارش را از رادیو زمانه

نوازنده بربط در برنامه، محمد فیروزی، سالهاست که به عنوان همنواز با گروه‌های معتبر موسیقی ایرانی همکاری داشته و اکنون در تهران به تدریس بربت مشغول است.
سعید فرج‌پوری نیز از فعال‌ترین کمانچه‌نوازان ایرانی در سالهای گذشته بوده که علاوه بر تدریس در هنرستان‌های موسیقی در تهران، انتشار کارهای تکنوازی کمانچه، کنسرت‌های زیادی را در کشورهای گوناگون اجرا کرده است. کمانچهء گیرای سعید فرج‌پوری، جداً بخش عمده ای از کنسرت شجریان در آمستردام را تحت‌تاثیر خود قرار داده بود. در پایان برنامه هم که مردم با تشویق‌ها و ابرازاحساسات‌شان خواستار اجرای قطعه اضافه‌ای بودند، شجریان اثری از سعید فرج‌پوری را خواند.

حاشیه‌های برنامه شجریان در آمستردام
و اما جدا از جنبه‌های هنری کنسرت، حاشیه‌ها گاهی از اصل کار شنیدنی‌ترند! در ورودی تالار موزه، رادیو زمانه میزی داشت برای معرفی و پخش کارت‌ها و کاتالوگ‌هایش. پس از حدود ۱۰ ماه که از آغازبه‌کار رادیو زمانه در آمستردام می‌گذرد و اینهمه سر و صدا حتا در خود رسانه‌های هلندی درباره این رادیو، یک بانوی ایرانی ساکن هلند پس از برداشتن یکی از کارت‌های رادیو گفت: «چیست این رادیو؟ در ایران است؟»

بانویی دیگر، عکس محمدرضا شجریان که آرم رادیو زمانه در گوشه‌اش چاپ شده را برداشت و به یکی از بچه‌های تبلیغات رادیو زمانه گفت: «عکس پسرش را ندارید؟ خیلی ناز است»!
پیش از آغاز برنامه، علی سلطانی‌نژاد، مدیر کانون پرنیان که سازماندهی این کنسرت را به عهده داشت روی صحنه رفت و از مردم خواست که از فیلمبردای جداً خودداری کنند. ولی برنامه که آغاز شد دوربین‌های دستی بود که یکی پس از دیگری روشن می‌شد. چندین‌بار ماموران تالار شخصاً تذکر دادند ولی سپس دیدند که دیگر نمی‌توان کاری کرد.

در حین اجرا در دوربین عکاسی خود من هم ایرادی پیش آمد که مجبور شدم از تالار خارج شوم. زمانی که می‌خواستم دوباره وارد شوم، یکی از ماموران انتظامی که دختر جوانی بود با هزار خواهش و تمنا از من می خواستم وارد تالار نشوم، زیرا در اینصورت دیگر افرادی که باید پس از تنفس وارد شوند هم می‌خواهند داخل تالار شوند! کارت روزنامه‌نگاری را نشان دادم ولی مامور همچنان مانع می‌شد؛ می‌گفت: «ما الان با یه سری آدم‌های مسئله‌دار سر و کار داریم، داد میزنن»! به‌هر‌حال توانستم وارد تالار شوم . در تنفس کنسرت که جریان را برای یکی از دوستا تعریف می‌کردم گفت:«از کجا می‌دانند ما اینجور مواقع داد می‌زنیم؟!»

کنسرت ایرانی بعدی که در موزه تروپن آمستردام برگزار خواهد شد، برنامهء محمد معتمدی (خواننده)، همراه با ایمان وزیری (تار)، احسان ذبیحی‌فر (کمانچه) و علی رحیمی (تمبک) است که در ۲۲ نوامبر ۲۰۰۷ اجرا خواهد شد. افرادی که می خواهند به آن کنسرت بروند لطفاً اگر به تالار دیر رسیدند «داد نزنند»!

رادیو زمانه