سعید مجیدی
آیا می توان تاثیر حضور مخاطب، استرس صحنه و یا عوامل دیگر را مؤثر بر این قضیه دانست؟
بله، یکی از هنرمندان بزرگ جملۀ خوبی درباره بداهه‌نوازی مطرح می‌کردند که بداهه‌نوازی بر روی صحنه همانند شکار است، وقتی تیری به سمت شکار شلیک می‌شود همیشه هم به هدف نمی‌خورد. بحث فعلی ما هم مربوط به سولیست است یعنی خلق آنی در لحظه با بهترین سونوریته و این عدم برخورد به هدف به هزاران پارامتر بستگی دارد از جمله ارتباط با مخاطب در لحظه، صحنه ای که روی آن قرار دارید و مسایلی که از برنامه ریزی برای اجرا تا زمان رفتن روی صحنه برای هنرمند وجود دارد. اختلاف بداهه پردازی در کنسرت وضبط استودیویی این گونه است که اگر در ضبط استودیویی، بداهه نوازی مطلوب نبود امکان تکرار وجود دارد اما در کنسرت این حس و اجرا تکرار نشدنی است.
پس در نهایت نقد کلاژگونگی و غیر یکدستی را که به برخی آثار تان نسبت می دهند را ناشی از چه می دانید؟ من عرض کردم این کلاژگونگی را عیب نمی دانم و در جای درست خودش نوعی گویش جدید است و البته اختلاف سلیقه هم وجود دارد اگر نقد حرفه ای هم داشته باشند مشتاق شنیدن آن هستم.
آیا سه تارنوازانی را – چه قدما و چه در نسل حاضر۔ می شناسید که به خوبی شناخته نشده‌اند و بایست هنرشان بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گیرد؟
در میان قدما افرادی مانند مرحوم دفتری با مشیر معظم افشار را می توانم نام ببرم که لحن سه‌تارنوازی خاصی برای خود داشتند، اما حضور فعالی در عرصۀ موسیقی پیدا نکردند و یا ارسلان درگاهی که سه‌تار پوستی می‌نواخته اند. در میان نسل حاضر هم باید به آقای بهداد بابایی که از نوازندگان بنام می‌باشد اشاره کنم که سه‌تارنوازیشان در عین صلابت و استحکام، بافت بسیار ظریفی دارد و تک‌تک مضراب‌های آن حساب شده و ادبیات موسیقی وی منحصربه خود اوست که بسادگی از کنارش نمی‌توان گذشت.
بازنگری و تعمق بیشتر به آثار و اجرای احمد عبادی و جلال ذوالفنون اتفاقی است که شما در کنسرت‌های پژوهشی خود آن را رقم زدید، چه ویژگی ها و ضرورت هایی علت این تاکید بوده است؟
اولاً، این دو نفر بطور خاص سه‌تار می زدند و در روند سه تارنوازی و شناساندن بیشتر و بهتر این ساز به مخاطبین در دوران خود تاثیر بسزایی داشتند. تاثیرات عبادی در سه تار این موارد را شامل می شود: اصوات و سونوریتۀ جدید با تک سیم‌های خاص، پایه‌های ریتمیک متنوع و خارج از سنت دیرینه در چهارمضراب‌ها و ضربی‌ها، بداهه نوازیهای خلاقانه‌اش در موسیقی دستگاهی، استفاده و ارتباط با وسایل امکانات صوتی روز و در مورد آقای ذوالفنون باید بگویم ایشان سونوریتۀ مخصوص خودش را در سه‌تار دارند و آثارش از لطافت و تنوع رنگی ویژه برخوردار است و در زمینۀ آموزش هم متد و کتابی خاص سه‌تار گرد آورده‌اند که شایان توجه است.
من از توضیحات شما، این نکته را برداشت کردم نقدهایی که به استاد عبادی بوده و او را انحراف دهندۀ راه و هنر اصیل خانوادۀ فراهانی می دانند، قبول ندارید؟
بله، بنده انحراف دربارۀ هنر ایشان را درست نمی‌دانم، بلکه ایشان برداشت شخصی خود را از ردیف و رپرتوار موسیقی دستگاهی با زیبایی‌شناسی خاص چه از نظر سونوریته و چه از نظر جمله‌پردازی ارائه داده‌اند، که عامل این گونه نقدها نیز شده است.
۱ نظر