داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۲)

آقای خوش شانس^۲
لوئی پاستور می‌گوید: «بخت یار ذهن های آماده است.» در این مورد هم ایده ساخت اولین ساز الکترونیکی، به گونه ای کاملا تصادفی به ذهن دانشمندی رسید که خود را بدشانس ترین مرد جهان می‌دانست.

همه ما الیشا گری (Elisha Gray) را به‌عنوان مخترع تلفن می‌شناختیم، اگر الکساندر گراهام‌بل یک ساعت قبل از او به دفتر ثبت اختراعات نرفته بود. حال اگر بخواهیم فهرستی از بدشناس‌ترین مردان تاریخ تهیه کنیم، نام الیشا گری بعد از رمو جیازاتو (Remo Giazotto) آهنگ‌ساز و محقق موسیقی باروک، در ردیف دوم قرار می‌گیرد. هرچند ثبت اختراع تلفن بدشانسی بزرگ الیشا گری است اما به هر حال در کنار این بدبیاری بزرگ، او اختراع اولین ساز الکترونیکی یعنی «تلگراف موزیکال» را مدیون یک تصادف است. الیشا گری نقطه آغاز تاریخ موسیقی الکترونیک است او مخترع اولین ساز الکترونیکی است.

الیشا ‌گری در سال ۱۸۳۵ در ایالت اوهایو در آمریکا به‌دنیا آمد. او فعالیت های خود را بر فناوری تلگراف و آن چه بعدها تلفن نامیده شد متمرکز کرد. پس از ناکامی در ثبت اختراع تلفن، در اواخر فوریه ۱۸۷۴ یک بازی بچگانه، الهام او در ساخت اولین ساز الکترونیکی شد. او دید که خواهرزاده اش مشغول شوک ‌دادن به بچه‌های همسایه با دستگاه‌ها تلگراف است. پسرک یک انتهای سیم‌پیچ ثانویه را لای درز وان حمام فرو کرده و انتهای دیگر را در دستش گرفته بود.

وقتی دست دیگر خود را به دیواره وان حمام می‌کشید، صدایی شبیه شیهه اسب تولید می‌شد. الیشا‌ گری خودش دستگاه را امتحان کرد و فهمید که اگر دستش را محکم‌تر و با فشار بیشتری روی سطح وان حمام بکشد صدای بلندتری را می‌تواند تولید کند. همچنین فهمید وقتی فرکانس ارتعاش ورقه فولادی کلیک را کم و زیاد کند، صدای تولید شده هم مطابق آن تغییر می‌کند.

الیشا‌ گری از این اتفاق الهام گرفت و این فرایند را بهبود داد و با آزمون و خطا توانست «تلگراف موزیکال» را بسازد که می‌توانست با استفاده از تعدادی نوسان‌ساز (اوسیلاتور)، گستره صوتی دو اکتاو را به‌صورت تک‌صدایی (مونو فونیک) تولید کند.

در سال ۱۸۷۷ الیشا گری این دستگاه را در اولین اجرای موسیقی الکترونیک در جهان، به معرض تماشای عموم قرار داد. الیشا گری در طول حیات خود ۷۰ مقاله علمی در مورد استفاده از نوسان سازهای الکترونیکی برای تولید موسیقی به ثبت رساند. او در ۲۱ ژانویه ۱۹۰۱ در ماساچوست از دنیا رفت. هرچند تلاش او برای اثبات اختراع تلفن بی نتیجه ماند، او در تاریخ موسیقی معاصر ما، نقطه شروع یکی از مهمترین جریان های موسیقی است.

پی‌نوشت
۲- “Lucky Man” نام آهنگی است از گروه ELP که اولین آهنگ پرفروشی است که در تکنوازی کیبورد آن توسط کیث امرسون (Keith Emerson) نابغه کیبورد، از سینتی سایزر موگ استفاده شده.