محمدرضا مقدم
مولفین در فصل چهارم «جایگاه موسیقی دستگاهی ایران در فلسفه و عرفان اسلامی» را دست مایه پژوهش قرار داده‌اند و به موضوعاتی مانند: هنر سنتی، سنت در ادبیات، سنت در قرآن، سنت در عرفان، بنیادهای حکمی و فلسفی موسیقی، موسیقی از دیدگاه فارابی، آرا ابن‌سینا درباره موسیقی، آرا اخوان‌الصفا درباره موسیقی و موسیقی از دیدگاه ملاصدرا را برای مخاطب تبیین می‌کند.
در فصل چهارم کتاب تعریفی از موسیقی در قرآن کریم آمده است که به این شرح است: «موسیقی همچون شعر عالم را از درون خود فرا می‌نهد و نسبت‌های آن را فراهم می‌آورد و نه چون هنرهای دیداری از عالم خارج؛ به همین دلیل است که صور شنیداری چون موسیقی و شعر در ساحت خیال به سهولت با نفس تلائم می‌یابند.این نکته، این سخن را تایید می‌کند که هنر شنیداری بر هنر دیداری تقدم دارد و بر این مدعا شاهدی از قرآن نیز هست که در آن هر کجا تعبیر «سمیع بصیر» به کار رفته است و این فضیلت شنیداری بر دیدار است و طبعا نزد عارفان و حکیمان، در مواردی که به آن دو تعلق دارند نیز ساری و جاری است، که نشان از حیث الهی این هنر قدسی دارد.»
فصل پنجم «زیبایی اشراقی در موسیقی دستگاهی ایران» نام دارد و شامل مباحثی مانند: سهروردی و موسیقی، موسیقی دستگاهی ایران به مثابه موسیقی اشراقی، تبیین مفاهیم کلی حکمت اشراق در موسیقی، را شامل می‌شود.
«تحلیل چند اثر موسیقایی بر اساس مفاهیم زیبایی شناسی حکمت اشراق سهروردی» عنوان آخرین فصل از این کتاب است که مولفین سه اثر نینوا به آهنگسازی حسین علیزاده، ترکمن به آهنگسازی حسین علیزاده، دستان به آهنگسازی پرویز مشکاتیان و شب، سکوت کویر به آهنگسازی کیهان کلهر را مورد واکاوی و تحلیل قرار داده‌اند و در نهایت با نتیجه‌گیری و معرفی منابع، این اثر پژوهشی را به پایان رسانده‌اند.
کتاب «تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران» در ۴۲۶ صفحه در قطع رقعی منتشر شده است.
در ۴۲۶ صفحه کتاب در بخش سوم می‌خوانیم: «هنری که زاییده عشق هنرمند به حسن و زیبایی است، والاترین هنرمندان را عاشقان کوی دوست معرفی می کند؛ چرا که هنرمند با اراده خویش روبه سوی صور اعلی زیبایی نموده و چشم دل را بر پهنای هستی زیبا گشوده تا جایی که روح حساس و نکته سنج وی به جلوه ای از زیبایی های موجود پی برده و آینه تمام نمای حقیقت و اصل خویش گشته و ثمره عشق ورزی او به این جلوه ها همین خلق آثار هنری است.»
۱ نظر