گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

دو مضراب چپ (قسمت ششم)


در قسمت های گذشته به بحث درباره این تکنیک در آثار آهنگسازان سنتور از جمله ابوالحسن صبا، فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، اردوان کامکار و … پرداختیم؛ در این قسمت به قطعه دیگری از ساخته های حبیب سماعی توجه کنید که در آن باز هم از دومضراب چپ استفاده شده است. این قطعه چهارمضراب ابوعطا است که در کتاب دوم ردیف های سنتور ابوالحسن صبا منتشر شده است. (توجه کنید که نت این قطعه برای دوره مقدماتی سنتور نوشته شده است)

با توجه به اینکه در گذشته کتابی تحت عنوان متد و آموزش دوره مقدماتی برای ساز های ایرانی موجود نبود، لذا مدرسان موسیقی از همان ابتدا با آموزش ردیف به سراغ هنرجویان می رفتند.

برای همین ردیف های سنتور ابوالحسن صبا به عنوان کتاب های مقدماتی سنتور در چند مرحله آموخته می شد.

بعدها به همت هنرمندانی چون حسین صبا و فرامرز پایور شاهد چاپ و نشر کتاب های مقدماتی تر آموزشی، مانند خودآموز سنتور و دستور سنتور بودیم.

audio file اجرای چهارمضراب ابوعطا ساخته حبیب سماعی توجه کنید

بررسی دومضراب چپ در آثار رضا شفیعیان

در این قسمت به چند مثال کوتاه از آثار رضا شفیعیان توجه می کنیم که به مانند آثار قدیم سنتور نوازی از دست چپ برای اجرای ریزه کارها و تزئینات ملودیک استفاده شده است.

اکنون به قسمتی از چهار مضراب ابوعطا ساخته رضا شفیعیان توجه کنید. در ابتدا این قطعه به صورت ساده و سپس به صورت اصلی اجرا خواهد شد.

audio file نمونه اول

audio file
نمونه دوم

حالا به قسمتی از چهارمضراب داد بیات ترک شفیعیان توجه کنید که در این جا نیز از دست چپ برای اجرای تزئینات و ریزه کاری های ملودیک استفاده شده است.

audio file به قسمتی از چهارمضراب داد بیات ترک شفیعیان توجه کنید

حالا به قسمتی از چهار مضراب بیات ترک در گلچین دو اثر رضا شفیعیان توجه کنید. این تکنیک بیشتر در جمله بندی های آثار رضا شفیعیان به خصوص جملات آوازی استفاده می شود و در اجراهای سایر هنرمندان معاصر کمتر مشاهده می شود. البته اجرای ساده تر این تکنیک در جمله بندی های آوازی رضا ورزنده مشاهده می شود.

audio file به قسمتی از چهار مضراب بیات ترک در گلچین دو اثر رضا شفیعیان توجه کنید

در مبحث بعدی می خواهیم مقایسه ای داشته باشیم در نوشتار مضراب پاملخی و دومضراب چپ و تفاوت های اجرایی آن.
در ابتدا به پاساژ انتهایی چهارمضراب ابوعطا ساخته رضا شفیعیان توجه کنید که به دو صورت نوشته و اجرا شده است.
ابتدا به نت و اجرای این پاساژ به صورت پاملخی توجه کنید.

audio file اجرای این پاساژ

حالا به نت و اجرای همین پاساژ به صورت دومضراب چپ توجه کنید.

audio file حالا به نت و اجرای همین پاساژ به صورت دومضراب چپ توجه کنید.

در مقالات بعدی به ادامه این مبحث می پردازیم.

علیرضا جواهری

علیرضا جواهری

دیدگاه ها ۱۰

  • با سپاس فراوان به واسطه درج این مطلب. ما که البته همیشه مدیون زحمات جناب جواهری هستیم. خداواند ایشان را برای موسیقی ایرانی محافظت کند.

  • تلاش آقای جواهری برای گردآوری این مطالب، به راستی ستودنیه. امیدوارم همین طور با علاقه و با روحیه به این کار ادامه بدین…

    و شما دوست عزیز که به راحتی از این مطالب استفاده می کنی؛ اینو بدون که با یه تشکر ساده می تونی انگیزه ی کسایی مث آقای جواهری رو دوچندان کنی…
    پس تشکر یادت نره…

  • salam
    dar abteda az zahamati ke mikeshin kmale tashakor ro daram .
    man afshin hastam kharej az keshvar dars mikhonam be khatere alage shadidam be santor vagty az iran bar migashtam bakhodam ye santor avordam ta yad begoram . sedashro kheyli dost daram vali be tanhayi nemitonam pish beram ,
    injam kesi nist ke komakam kone .
    hich tote santori nadaram
    ve nemidonam chetor shoro be kar konam khoshhal misham rahnemayim konin , az dostan ham age kasi rahnemayihayi dare khoshhal misham behem mail kone .
    chetor bayad shoro be not zani konam ,
    chetor ba che ritmi mezrab bezanam
    man ta hala hich darse mosigi nadashtam, dar morede not khani ham ziyad etelai nadaram fagat jahashono midonam , vali manzor az zarb ha ro nemidonam.ya sorate dagigeshon ro

    az hame kesayi ke betonan behem komak konan kamale tashakor ro daram

    elmi.af@gmail.com

بیشتر بحث شده است