چکیدۀ درس‌گفتارهای مبانی اتنوموزیکولوژی، جلسه دهم (۱)

در این شماره، قسمت اول جلسه دهم کلاسهای مبانی اتنوموزیکولوژی را می خوانید؛ پیاده سازی و ویرایش این نوشته را نسیم احمدیان نوازنده و اتنوموزیکولوگ انجام داده است.

موسیقی و بدن (Music and the Body)


بین موسیقی و بدن ارتباطات بیشماری قابل تصور است. ساز به عنوان یک ابزار اجرایی که به وسیلۀ اندام‌های نوازنده نواخته می‌شود، خود زمینۀ بسیار گستردۀ مطالعاتی را فراروی پژوهشگران موسیقی قرار می‌دهد. مطالعات مربوط به شیوۀ کار بدن و ارتباط دو سویۀ ساز و اندام نوازنده از موضوعات قابل طرح در این حوزه است که در شاخه‌های نشانه‌شناسی (semiology, semiotics)، معناشناسی (semantics) و حتی بهداشت نوازندگی قابل بررسی است. موسیقی یکی از محرک‌هایی است که علاوه بر کارکرد شنوایی و ذهنی آن بر روی مخاطب، باعث تحرکات اندام‌واره‌های او نیز می‌شود.

بسیاری از آوازها و آثار اجرایی موسیقی در اقوام مختلف بشری با حرکات بدن (مانند دست‌ زدن، پا زدن، رقص) همراه می‌شود. سماع، یکی از نمونه‌های بارز کارکرد همزمان موسیقی و بدن است. هم‌چنین بدن انسان می‌تواند به عنوان ساز مورد استفاده قرار گیرد (مانند حنجرۀ انسان جهت آواز خواندن).

در بخش آموزش نیز بسیاری از فرهنگ‌ها توانایی‌های ادراکی هنرجو را با بهره‌گیری از حرکات خاص اندام‌ها به ویژه حرکت دست، ارتقاء می‌دهند. بخش گسترده‌ای از موسیقی‌درمانی (music therapy) نیز به کارکرد دوسویۀ بدن و موسیقی می‌پردازد. از دیگر موضوعات مهم در حوزۀ موسیقی و بدن، بررسی تطبیقی اندام‌واره‌های سازها (organology) و اندام‌های انسانی و حیوانی را می‌توان نام برد.

نمایش انتزاعیِ ارتباط تصویری دستۀ ساز و مغز انسان