گفتگوی هارمونیک
در مقدمه ای که در سخنرانی مژگان چاهیان بیان شد، چنین آمده بود:
لو و هرایی که دو نوع مقام آوازی با متر آزاد در موسیقی شمال خراساناند، با فرهنگ اقوام کُرد آن منطقه نسبت معین دارند و یکی از اجزاء مهم فرهنگی آنان بشمار میآیند. این دو مقام آوازی تاکنون مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. اینجانب از آنجایی که همواره مشتاق فراگیری تکنیکهای آوازی در موسیقی ایرانی بودم، تصمیم گرفتم بر روی موسیقی آوازی شمال خراسان پژوهش کنم.
این نوع موسیقی آوازی دارای جنبههای گوناگون تاریخی، اساطیری و اجتماعی است. علاوه بر آن، این کنجکاوی در من بود که چگونه میتوان این نوع موسیقی را با صورتی معاصر ارائه نمود اما قبل از آن نیاز بود تا نمونههای اصیل جمعآوری شود. در ضبط نمونهها سعی کردم اجزاء برجسته آوازهای لو و هرایی را مورد توجه قرار دهم. لازم به ذکر است بخشیهایی که آثارشان ضبط شده است، تنها بازماندگان اصیل موسیقی شمال خراسان هستند که اسامی آن ها به شرح زیر می باشد:
سهراب محمدی (بخشی)
عیسی قلی پور (بخشی)
روشن علی گل افروز (بخشی)
حسین ولی نژاد (بخشی)
حسین عزیزی پور (لُولُوچی یا لُولُوگر)
در ادامه سخنرانی مژگان چاهیان، وی با ذکر پیشینه پژوهش، روش پژوهش و سوالات پژوهش، به موقعیت جغرافیایی و تاریخی کُرمانج های شمال خراسان، کلیت ساختار اشعار و موسیقی آن منطقه و دسته بندی مقام ها پرداخت و سپس دو مقام آوازی لو و هرایی با توجه به آوانویسی های انجام شده توسط او، از لحاظ فنی و تکنیکی و ویژگیهای مهم آن ها همچون جملات، موتیفهای آوازی، دینامیک، گردش فواصل، تمپو، متر و اجزاء دیگر مانند تحریرها و نحوهی تنفس خواننده بررسی و به طور کامل و علمی تحلیل شد و نتیجه گیری آن نیز ارائه گردید که چکیده ی آن به شرح زیر می باشد:
بررسی و تحلیل تکنیک های آوازی مقام های لو و هرایی
لو و هرایی دو نوع مقام آوازی با متر آزاد در موسیقی شمال خراساناند. سوابق تاریخی نشان میدهد که در مضمون آنها حالات روانشناختی با گرایش غم غربت، ویژگیهای تمثیلی زبانی و روایت اساسیترین نشانههای قومی یافت میشود. این دو مقام همچنین دارای مشخصاتی هستند که آنها را به عنوان آوازی خاص متعلق به کُردهای شمال خراسان معرفی میکند. در این پژوهش پس از سفر به شمال خراسان و جمعآوری و طبقهبندی انواع لو و هرایی، تحلیل فنی انجام پذیرفت. مشخصات فنی لو و هرایی همچون جملات، موتیفهای آوازی، دینامیک، گردش فواصل، تمپو، متر و اجزاء دیگر مانند تحریرها و نحوهی تنفس خواننده بررسی، اندازهگیری و تحلیل شده است. رساله در نهایت مجموعهای از ویژگیهای موسیقایی و فرهنگی این نغمات را با تبعیت از عنوان رساله بررسی و تحلیل تکنیکهای آوازی مقامهای لو و هرایی- پیش رو گذاشته است.
بنا به گفته مژگان چاهیان، پس از سفر به شمال خراسان، آوانویسی مقام های لو و هرایی و بررسی و تحلیل فنی و تکنیکی کامل مقام ها، سعی شد تا با بهره گیری از نغمات موسیقی کُرمانجی شمال خراسان و تکنیک های آوازی آن منطقه که الزاما گویش خود را نیز به دنبال دارد، اثری آهنگسازی شود تا در ترکیبی از برخی لحن های موجود در موسیقی نیمه اول قرن بیستم و موسیقی مقامی، روایتگر نوعی بیان شخصی باشد. بدین ترتیب چهار آواز کُرمانجی برای دو تکخوان و ارکستر سمفونیک با نظارت محمدرضا تفضلی و تقی ضرابی توسط مژگان چاهیان آهنگسازی شد و با خوانندگی حسین مهرانی و مژگان چاهیان در دانشگاه هنر تهران در تیر ماه ۱۳۹۵ اجرا گردید و به عنوان پایان نامه ممتاز دانشگاه هنر تهران در چند سال اخیر شناخته شد.
۱ نظر