روز سه شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۹ از ساعت ۱ تا ۳ جلسهی سخنرانی با عنوان «آشنایی با موسیقی الکترونیک» در دانشکدهی هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واقع در تقاطع خیابان فلسطین و انقلاب، برگزار میشود. سخنران، آروین صداقتکیش، خلاصهای از برنامهی سخنرانی را چنین بیان کرد؛مختصری از تاریخچهی موسیقی الکترونیک آغازگر راه خواهد بود.
این نوع موسیقی حاصل هماغوشی موسیقی و فناوری است. بنابراین شناخت آن علاوه بر پیشینهی این نوع موسیقی پیشینهی فناوری آن نیز هست.
با تکمیل استودیوی صوتی پس از جنگ جهانی دوم و امکان ضبط صدا -و به دنبال آن ویرایش و تغییر آن- بر روی نوار مغناطیسی اولین تجریههای موسیقی الکترونیک شکل گرفتند. پیر شفر و پیر آنری در فرانسهی اوائل دههی ۱۹۵۰ موسیقی را از ترکیب صداهای غیر موسیقایی و تغییرات الکتروآکوستیک آفریدند که موسیقی کانکریت نام یافت.
از سوی دیگر تاریخ موسیقی آغاز رسمی موسیقی الکترونیک را به دلایل متعددی قطعهی «پوئم الکترونیک» اثر «ادگار وارز» میداند که در سال ۱۹۵۸ ساخته شده است؛ وارز در این قطعه موفق شد صداهایی را بیافریند که مدتها به دنبالشان بود. از سوی دیگر او مجری موسیقی را به شکل سنتی آن از موسیقیاش حذف کرد.
موسیقی الکترونیکی که دستاورد او بود نیازی به حضور مجری نداشت. مگر آنکه مهندسانی را که دستورات آهنگساز را اجرا میکردند، نوعی مجری بدانیم که البته تنها یکبار اجرا میکردند.
موسیقی الکترونیک، موسیقیای است که صداهای آن یا آفریدهی ابزار الکترونیک هستند یا تغییر یافته و ویراستهی چنین ابزاری. هر یک از این سه حالت را که در نظر بگیریم در این نوع موسیقی با پدیدههای صوتیای مواجه میشویم که تا پیش از به وجود آمدن ابزار الکترونیک به سختی میشد تصورشان کرد. با این تعریف شنوندهی امروزی ممکن است با خود بیاندیشد امروزه همهی موسیقیهای ضبط شده (و در نگاهی افراطی حتا آنها که به طور زنده و با تقویت صوتی میشنویم) به نوعی موسیقی الکترونیک هستند چرا که ابزار پالایش صوتی در فراوریشان به کار گرفته میشود.
از دیدگاه فنی این ابزارها همان هستند که آثار موسیقی الکترونیک را با آن میسازند؛ پس چه چیز یک قطعهی ضبط شده با سه تار را که ویرایش صوتی شده از دایرهی موسیقی الکترونیک خارج میکند؟
پس از بررسی مسائلی که گفته شد، در جریان تغییرات تاریخی و البته فناوری به موسیقی الکترونیک زنده (Live Electronic) و از آنجا به موسیقی بیدرنگ (Real Time Electronic) میرسیم که به گمانی اعادهی تواناییهای اجرایی صحنهای است به موسیقیای که در ابتدا این تواناییها را کنار گذاشته بود. آنچه با نام وارز به کنار رفته بود، با نام «اشتوکهاوزن» به دنیای مووسیقی الکترونیک بازگشت…
اشارات کوتاهی به برخی از فنون اولیهای که آهنگسازان موسیقی الکترونیک برای آفریدن جهان صوتی نوین به کار میگرفتند از جمله؛ تکرار، تغییرات ارتفاع، تغییرات سرعت، تولید سیگنال و درهم سازی و … در برنامه قرار دارد.
هر چند این برنامه تمرکزی بر روشهای عملیِ ساختن موسیقی الکترونیک ندارد و بیشتر برای آشنا شدن شنوندگان با آثار شناخته شدهی این نوع موسیقی و زیباشناسی آن طراحی شده است، اما شاید کوتاه گفتارهایی در چگونگی فنی ساختن یک آهنگ الکترونیک برای شنوندگان جالب باشد.
۱ نظر