بهروز مبصری
در این مصاحبه نکاتی چند نهفته است:
۱- در زمــان مصاحبه با علی خان نایب الســلطنه – معمار باشی در قید حیات بوده که می گوید حالاست آن شهریه را ایشان به من می دهد.
۲- می گوید امرار معاش من از طرف قاسم خان صور اسرافیل وزیر امور داخله می باشد. قاسم خان صور اســرافیل از ۶ آبان ۱۳۰۲ تا ۲۱ آبان ۱۳۰۴ در کابین ســردار ســپهر (پهلوی اول) وزیر داخله بوده، پس زمان مصاحبه در طی این ۲ سال بوده است.
۳- علی خان نایب الســلطنه می گوید من اکنون ۱۰۴ سال دارم اگر زمان مصاحبه را فاصله ۱۳۰۲-۴ بگیریم تولد علی خان می شود ۱۱۹۸-۱۲۰۰ش و در زمان ضبط صفحات که اولین بار به ســال ۱۲۸۴ش در زمان مظفرالدین شــاه اتفاق افتاده ایشان ۸۴-۸۶ ساله بوده و نکته آنکه به دلیل پیشکسوتی که در میان خوانندگان داشته اولین خواننده ای است که آوازش به ضبط می رسد که مقدم بر همه آوازخوانان بوده و به همین دلیل روح الله خالقی می گوید جناب میرزا حسینقلی به او احترام می گذاشت.
۴- علی خان نایب السلطنه اشاره به موسیقی درمانی از طریق نوازندگی نی می کند. موســیقی درمانی در مناطقی از ایران هنوز
رایج است مثل مراســم زار در دزفول و در برخی ایالات که هنوز رایج است که خود بحثی جداگانه طلب می کند اما موسیقی درمانی
با نوای نی بر اساس ردیف دستگاهی نکته ای بس جالب است.
۵- علی خان نایب الســلطنه استاد عبدالله خان دوامی است، دوامی در مصاحبــه با محمدرضا لطفی به ســال ۱۳۵۳ش می گوید:
اولین بار ایشــان را در محفلی دیدم و شاگرد ایشان شدم و راست پنجگاه را از ایشــان یاد گرفتم که در آن موقع کمتر کســی این
دستگاه را بلد بود.
ســلیمان امیر قاسمی می گوید دو پســر داشته حاجی خان و اصغــر تجلی از حاجی خان اطلاعات دقیقی به دســت نیامده اما از اصغر خــان یک صفحه گرامافون از کمپانی هیزمســترزویس به دســت آمده که روی آن نوشته شماره کاتول -۲۱۲۹۰۴-۱۸ AX914 تصنیف رهاب مــرغ دلم. اصغر خان و ویلــن امیرخان. این صفحه مربوط به سال ۱۳۰۶ می باشد که اولین فعالیت این کمپانی در ایران است.
با توجه به مطالب فوق تاریخ تولد علی خان نایب الســلطنه ۱۱۹۸-۱۲۰۰ و تاریخ فوت به احتمال ۱۳۱۰ش است.
منابع و ماخذ
کتاب سرگذشت موسیقی روح الله خالقی ص ۳۷۲
کتاب حسن مشحون تاریخ موسیقی جلد ۲ص ۶۴۴
روزنامه ناهید به قلم ابراهیم ناهید ۷مهر ماه ۱۳۲۷ش
کتاب گنج سوخته: پژوهشی در موسیقی عهد قاجار اثر فرهنگ رجایی
مجله هنر موسیقی شماره ۲۹ به قلم نگارنده
کلاس دیسکو گرافی صفحات گرامافون امیر منصور دی ماه ۱۳۸۵
۱ نظر