گفتگوی هارمونیک
کتاب دوم «شیوه کمانچه‌نوازی» تالیف اردشیر کامکار (آهنگساز، نوازنده و مدرس کمانچه) توسط نشر هستان منتشر شد.در پی انتشار اولین جلد از کتاب” شیوه کمانچه نوازی” اردشیر کامکاردر سال ۱۳۹۹، دومین جلد این کتاب توسط نشر هستان منتشر شد.کتاب یاد شده دارای ۱۲۶ درس می باشد که در ۱۴۸ صفحه تدوین شده است.
وی درباره این کتاب گفته است: «از سال‌های آغازین فعالیت هنری‌ام همواره در تلاش برای ارتقای جایگاه کمانچه در موسیقی سنتی ایران بوده‌ام. در این رهگذر کوشش خود را برجنبه‌های گوناگون اعم از ساختن و نواختن قطعات مختلف(در قالب تکنوازی و گروه‌نوازی) ، تألیف و آموزش ارتقای سطح تکنیکی این ساز گمارده‌ام. اینک پس از دهه‌ها فعالیت مستمر در این عرصه، خوشحالم که کمانچه جایگاه والای خود را در موسیقی ایرانی یافته، آهنگسازان با امکانات وسیع برای آن می‌نویسند و نوازندگان جوان و توانا آن را بسیار پر احساس، توانمند و بیانگر می‌نوازند و این بار تلاش خود را پس از سال‌ها آموزش، معطوف به تالیف کتاب آموزش پایه کمانچه بر اساس ویژگی‌های موسیقی ایرانی و موسیقی محلی کردم؛ و نتیجه آن کتاب حاضر است که می تواند در هنرستان و آموزشگاه ها مورد استفاده هنرجویان قرار گیرد.»
اردشیر کامکار در پیش‌گفتار کتاب دوم خود آورده است: «مجلّدِ پیشِ رو، با هدف سوق دادن هنرجو از سطح مقدماتی به متوسطه تألیف شده‌است. در این کتاب، با تأکید ویژه بر شخصیت ساز کمانچه و نیز حفظ حالت‌ها و اصالت موسیقی نواحی و کلاسیک ایران سعی بر این است که تکنیک‌های نوازندگیِ ساز کمانچه (از قبیل پوزیسیون‌های دوم و سوم، ترمولو، تریل، تکیه، درّابِ چپ، تعویض سیم و چرخش کاسه) در قالبِ انواع تمرین و اتود، گام‌نوازی، قطعه و دونوازی آموزش داده‌شود. همچنین با هدف سهولت در آموزش، سعی شده‌است تمریناتی با ملودی‌های زیبا و روان که برای هنرجو جذابیت داشته باشند، نوشته شود.
برای آشنایی هرچه بیشتر هنرجویان با ردیف، که یکی از دغدغه‌های مهمّ نگارنده در این مجموعه است، می‌توان به گوشه‌ها و قطعاتی الهام‌گرفته از ردیف‌های میرزاعبدالله و دوامی اشاره نمود که به شکلی ساده و متناسب با سطح هنرجو ارائه شده‌اند. همچنین سعی شده‌است تعدادی از ملودی‌های متنوع و زیبای نواحی ایران به عنوان دست‌مایه‌ای برای ساختن قطعات مختلف کتاب استفاده گردد تا هنرجویان ضمن آشنایی با ملودی‌های نواحی، با تکنیک‌های متنوع در کمانچه‌نوازی معاصر نیز آشنا گردند.
دونوازی‌های موجود در کتاب، به هدف ارتقای هنرجویان در زمینه‌ی بهترْ شنیدنِ صدای ساز خود و بقیه‌ی سازها در گروه‌نوازی، هماهنگی به لحاظ ریتم و فواصل، و نیز درک بهتر از بافت‌های مختلف موسیقایی نوشته شده‌است. در بخش‌هایی از کتاب، قطعاتی از سایر موسیقی‌دانان ایرانی برای ساز کمانچه تنظیم و آوانگاری شده‌است تا در کنار سایر بخش‌ها، مجموعه‌ای کارساز در راستای ارتقای سطح آموزش نوازندگی کمانچه به علاقه‌مندان و هنرجویان این ساز اصیل تقدیم شود.
در این کتاب سرعت درج شده در بالای تمرین‌ها، بر اساس نسخه‌ی صوتی نوشته شده و سرعتِ مورد نظر نگارنده برای اجرای هنرجویان در این سطح است و به همین خاطر او به هنرجویان توصیه کرده است در ابتدا تمرین‌ها را با سرعت پایین‌تری نواخته و سپس به تدریج، به سرعت مدّ نظر نگارنده نزدیک شوند؛ حتی در صورت توانمندی، با سرعت بیشتری بنوازند.»
اردشیر کامکار همواره بر این اعتقاد بوده است که ساز کمانچه قابلیت‌های بسیاری در اجرای قطعات تکنیکی و پیچیده دارد و از این‌رو آثاری برای کمانچه تصنیف کرده است که اجرای چنین قطعاتی در موسیقی ایرانی بی‌سابقه بوده است.
وی در سال ۱۳۶۵، برای اولین بار با ساز کمانچه آثاری از ابوالحسن صبا را در آلبومی به نام «به یاد صبا» به همراه برادرانش پشنگ و ارژنگ کامکار منتشر کرد. «بر تارک سپیده» نیز با آهنگ‌سازی و نوازندگی او و چندصدایی برای ارکستر توسط ارسلان کامکار که یک کنسرتو برای کمانچه و ارکستر سمفونیک است، یکی از مهم‌ترین آثار او محسوب می شود.او نوازنده بسیاری از گروه‌های موسیقی بوده است و در آلبوم‌های بی‌شماری به عنوان نوازنده کمانچه، قیچک و دف حضور داشته است.
اردشیر کامکار در زمینه تدریس ساز کمانچه فعالیت‌های گسترده ای داشته است و سعی کرده تا تکنیک‌های کمانچه‌نوازان کشورهای همجوار مانند ارمنستان و آذربایجان را نیز بررسی کرده و از آنها بهره بگیرد.
از اردشیر کامکار آثاری برای تکنوازی و دونوازی کمانچه و همچنین کمانچه به همراه ارکستر بزرگ به صورت نت و لوح فشرده منتشر شده است که از جمله آنها می توان به «تال» ، «به یاد صبا»، «بی غبار عادت»، «بر تارک سپیده» و… اشاره کرد.
۱ نظر