علی فراهانی
هنوز به آن ماهی‌هایی فکر می‌کنم که برای سفرۀ هفت‌سین در تنگ بلوری جای می‌گیرند و آن پیرمردانی که ناامید از فروش ماهی‌های سیاه به خانه باز می‌گردند. این نازک‌بینی و تخیل شگرف دستمایۀ اثر «ماهی برای سال نو» می‌شود. نغمه هایی با بیانی شفاف و روشن. انتشار آلبوم‌های «دریا» در اواخر دهۀ ۶۰ و پس از آن آلبوم «ماهی برای سال نو» حضور نوازنده‌ای با نگاهی متفاوت از شیوۀ گذشتگان را نوید می‌داد که با استفاده از تکنیک‌ها و نغمه‌های موسیقی ایرانی و موسیقی محلی کردی، تحولی اساسی در شیوۀ سنتورنوازی معاصر ایران پدید آورد.
اردوان کامکار در تیرماه ۱۳۴۷ در سنندج در خانواده‌‌ای اهل و فرهنگ و هنر متولد شد و آموزش سنتور را از سن چهار سالگی نزد پدرش حسن کامکار فراگرفت. وی در سال ۱۳۵۹ به همراه خانواده به تهران آمد و در جوانی به همراه برادرش هوشنگ کامکار، «کنسرتینوی سنتور» را در آلبوم «بر تارک سپیده» به بازار عرضه نمود. قطعۀ «دریا» قبل از سال ۱۳۶۴ توسط وی ساخته شد و پس از آن در سال ۱۳۶۹ در تالار وحدت به اجرا درآمد و سپس به بازار عرضه گردید. اثر بعدی وی «ماهی برای سال نو» بود که در سال ۱۳۸۴ به بازار عرضه گردید.
او هم چنین در آلبوم «شب، سکوت، کویر» به آهنگسازی کیهان کلهر و آلبوم «مندیر» به آهنگسازی محمد علی کیانی‌نژاد نوازنده سنتور بوده است.
موسیقی متن فیلم «چشم انداز ایرانی» تورج منصوری و موسیقی متن فیلم «سنتوری» به کارگردانی داریوش مهرجویی از آثار مهم وی به شمار می‌رود. موسیقی فیلم «سنتوری» تأثیر بسیار شگرف و عمیقی در عمومیت یافتن و اقبال گسترده از ساز سنتور و تدریس آن و حتی در زمینه سازگری و ساخت سنتور داشته و باعث شد تا این ساز در اعماق فرهنگی جامعه رسوخ پیدا کند. کتاب نت‌های فیلم «سنتوری» در سال ۱۴۰۲ منتشر شده و روانه بازار گردیده است.
آلبوم «ریزدانه‌های الماس» در سال ۱۳۹۲ با بهره‌گیری و نگاه به تم‌های محلی بلوچی و افغانی منتشر گردید. انتشار کتاب «مجموعه قطعات اردوان کامکار» درسال ۱۳۹۵ به سالها انتظار مشتاقان شیوۀ سنتورنوازی معاصر پایان داد. کتابی تخصصی با نگاهی نو به تکنیک‌های نوازندگی سنتور، که امکانات صوتی و و سعت نوازندگی سنتور را افزایش داده است. همواره به نظر می‌رسد که موسیقی امروز ما، در مقایسه با شعر و ادبیات در رشد و تعالی هیچگاه همگام یکدیگر نبوده است. شاید بتوان شعر و ادبیات را پیشروتر از موسیقی دانست.
یکی از دلایل این امر، تهی بودن جامعۀ هنری موسیقی، از شخصیت‌هایی نوآور و با دانش امروزی و با نگاه به افق‌های دوردست باشد؛ که ضرورت نو شدن را دریافته باشند و از مخالفت، و سرزنش تفکرات واپس‍گرایانۀ کهنه‌اندیشان و طیف‌های وابسته به سنت، هراسی به خود راه ندهند. تحول و نوآوری ضرورت و نیاز مبرم در هنر است؛ که در هردوره باید به اقتضای همان زمان با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند. در نظر نگارنده اردوان کامکار نقشی همانند نیما در شعر نو محمدعلی جمال زاده در ادبیات و علینقی وزیری که از پیشگامان اصلاحات در موسیقی ایرانی به شمار می‌رود؛ را در موسیقی ایرانی و سنتورنوازی به خوبی ایفا نموده است.
استفاده از کوک‌های غیر متعارف و برگرفته از دانش موسیقی غربی، به همراه تکنیک‌های مضرابی و تم‌ها و نغمه‌های آشنا، حرکات موازی وکنترپوانتیک دست راست و چپ. اجرای سریع نت‌ها با حفظ شفافیت، تقسیم ملودی‌های قطعات به هر دو دست و قدرت مساوی دستان راست و چپ از ویژگی های نوازندگی وی می باشد. او با دگردیسی تازه در موسیقی ایرانی و موسیقی خیال‌انگیز، جادویی و بسیار گوش‌نواز، شیوۀ نوینی را در نوازندگی سنتور روزگار معاصر پدید آورد؛ که پیش از این نه در موسیقی دستگاهی و نه در موسیقی محلی ایرانی سابقه‌ای نداشته است. وی با بیانی نوین، آمیخته با تحلیل و احساسی زلال، شنوندگان و علاقمندان بسیاری را در موسیقی ایرانی به خود جلب کرده است و امروز پس از گذشت سی سال همچنان تازه است و جوانه‌های سبز آن می‌رود تا به درخت تناوری در موسیقی ایرانی تبدیل شود.
۱ نظر