شناخت و درک تکنیک در نوازندگی (۲)

«موسیقی عمل آواز و رقص است»؛ این تعریف به ظاهر تعریف ساده ایست اما چیزی که در آن دیده نمی‌شود نمایش خبرگی و چیرگی تکنیک نوازنده‌ است. اساساً تکنیک در نوازندگی‌ یعنی کنترل. کنترل طنین، صدا، ریتم و سرعت، لگاتو و استاکاتو، دینامیسم و وسعت (رجیستر صدا)، جمله‌بندی و آرتیکولاسیون. گاهی مشکلاتِ تکنیکی سبب می‌شوند‌ تا‌ درک و دریافت شخص از موسیقی و جمله بندی آن، گنگ و مبهم شود. اما وقتی فرد به تکامل تکنیکی برسد، تازه در آن زمان، صحیح نواختن گیتار را فرا می‌گیرد. اما واضح و مبرهن‌ است که کسی نوازنده به دنیا نمی‌آید. یک نوازنده باید بسیار تلاش کند؛ مثل یک بنا که برای تکمیل یک خانه، قدم به قدم و آهسته، با صبر و حوصله کوشش می‌کند. به هر روی رسیدن به تکنیک خوب، هیچگاه پایان راه نیست بلکه تکنیک وسیله‌ایست برای رسیدن به هدف نهایی.

«بسیاری از نوازندگان» حتی نوازندگان بزرگ، نقایصی در تکنیک نوازندگی‌شان وجود دارد اما می‌توانند با مهارتی که دارند بر این عیب و مشکلات ناشی از آن غلبه کنند. بنابراین ضعف تکنیکی مسئله‌ایست که ممکن است در هر نوازنده‌ای وجود داشته باشد چرا که کمتر نوازنده‌ای به کلیه‌ی تکنیک‌های‌ این ساز تسلط کامل دارد؛ اما می‌توان نقص تکنیکی را کاهش داده و کنترل کرد.

تکنیک‌های نوازندگی مثل یک خاک مرغوب و گسترده هستند که تا ابد می‌توان آن را شخم زد، دانه کاشت و نتیجه را برداشت کرد. اما اگر این کار بی‌محاباا نجام شود تمام سرزمین خشک و بی‌حاصل شده و چیزی جز نومیدی برجا نمی‌ماند.

نوازندگان بزرگ، تکنیک نوازندگی خود را بر اساس حداقل اتلاف انرژی و حداکثر راحتی بنا می‌کنند و اکثر تفاوت‌ها و اختلاف نظرها‌شان در باب تکنیک، ناشی از اختلاف فیزیکی و جسمی در آنهاست و این امر سبب می‌گردد تا هر نوازنده‌ای در هر سطحی که باشد، با توجه به شرایط خود، تکنیک‌اش را به شیوه‌ی خود تقویت کند.

یکی از راه‌هایی که به کمک آن می‌توان به تقویت تکنیک پرداخت، تمرین کردن است. وقتی صحبت از تمرین در نوازندگی می‌شود، منظور دو نوع تمرین است. «تمرین ذهنی» (نگاه کردن به پارتیتور قبل از اجرا و ریتم خوانی و آنالیز قطعه) و تمرین‌های عملی روی ساز. متأسفانه بسیاری از نوازندگان بدون توجه به میزان توانشان، ساعات متمادی به تمرین عملی می‌پردازند. این عده نمی‌خواهند این واقعیت را قبول نمایند که این تمرینات جز اینکه وقت آنها را بگیرد ارزش دیگری نخواهد داشت و باید بخشی از تمرینات خود را به تمرینات ذهنی اختصاص دهند.