گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

درباره «گفت و شنید»

توجه: مطالب عنوان شده در این نوشته از سوی سیاووش بیضایی مورد تردید قرار گرفته است.

سوئیت سمفونیک «گفت و شنید» که توسط «پیمان سلطانی» و بر اساس خمسه نظامی گنجوی آهنگسازی شده از امروز وارد بازار موسیقی کشور شد. در این آلبوم که نوازندگان ارکستر فیلارمونیک ارمنستان آن را اجرا کرده‌اند، غلامرضا رضایی و سعید ادیب آواز خوانده‌اند و یارتا یاران هم خوانش شعرها را به عهده داشته است. نوشته ای که پیش رو دارید توضیحاتی از عوامل این اثر است که با هم می خوانیم:

پیمان سلطانی:
در آثار ارکسترالی که می نویسم تمام تلاشم بر این است که یک هویت ایرانی به اثر ببخشم و از تصنیف موسیقی با لحن و ویژگی موسیقی ترکی، عربی، هندی و… پرهیز کنم. در بسیاری مواقع موسیقی ام را از تفکر “گام” دور می کنم و مبنا را بر یک تتراکورد و پنتاکورد می گذارم و واریاسیون را در اثر قوت می بخشم. فرم های موسیقی ایرانی را با قالب های موسیقی کلاسیک اروپایی از طریق دولپمان می آمیزم و بنا را بر رنگ آمیزی و ارکستراسیون گذاشته و از این طریق در یک فرم ثابت به دنبال توسعه ی فرم های موسیقی ایرانی هستم. در نتیجه، این روند، توسعه یافتن موسیقی ملی به سوی موسیقی بین المللی خواهد بود و تلاش برای ایجاد یک مکتب موسیقی کلاسیک ایرانی است. در عین اینکه حفظ اصالت موسیقی دستگاهی مد نظر است، نوگرایی هایی نیز اتفاق می افتد که با ذات موسیقی دستگاهی مغایرت ندارد. گرچه در آثارم از امکانات موسیقی غربی (کلاسیک) بهره می جویم اما درگیر آن نظام تفکر موسیقایی نخواهم شد. در این شکل موسیقایی مساله تکنیک مطرح می شود و من تکنیک را در اختیار خود می گیرم اما خود را به آن نمی سپارم. به همین دلیل این نوع از موسیقی می تواند هویت فرهنگ زیستی خود را حفظ کند و در وسعت جهانی حرف های بسیار برای گفتن داشته باشد. “گفت و شنید” همه ی این ویژگی ها را دارد. در “گفت و شنید” عاشق می گوید و معشوق می شنود، معشوق می نوازد و عاشق به جان می سپارد.

سعید ادیب:
صورت نهایی انتخاب ما از اشعار نظامی تا حد بسیاری اتفاقی بود،بدان حد که من گمان میکنم دستی از غیب ما را بدین سو هدایت کرد. به عبارت دیگر قرار بود در آغاز بخش کوچکی از مناظره های نظامی خوانده شود ولی به لحاظ آنکه ماهیت کار عاشقانه بود و آهنگساز آقای پیمان سلطانی فلسفه خاصی از تعریف عشق را دنبال میکرد ما ابیاتی را از پنج گنج او انتخاب کردیم که حول محور عمودی عشق و احوالات عاشق و معشوق می گردید، آنهم از نگاه بزرگترین شاعر منظومه های غنایی ادب پارسی. تعدادی از اشعار منتخب که به آواز خوانده نشد،یعنی منتخبات هفت پیکر و مخزن الاسرار توسط آقای یارتایاران دکلمه شد. هنر ما در این انتخاب،ارایه اشعاری به مخاطبان است که ضمن آنکه از بهترین و مفهومی ترین اشعار نظامی است، به نوعی بیانگر نیازهای معنوی انسان گرفتار امروز هم هست.


غلامرضا رضایی:
من و آقای ادیب دو شیوه متفاوت آوازی را در “گفت و شنید” ارائه کرده ایم. به دلیل نزدیکی و انس میان ما، مفاهیم فکری ارائه شده در این آوازها ما را به سوی یک گفتمان هدایت کرد. همچنین تلاش کردیم تا وجوه مشترک این دو شیوه آوازی را با رعایت قوائد موسیقی کلاسیک ایرانی در کنار هم قرار دهیم. خوانش آوازی من نزدیک به شیوه آوازی مکتب تهران و خوانش آوازی آقای ادیب نزدیک به شیوه آوازی مکتب اصفهان می باشد. تفاوت این دوشیوه در تلفیق شعر و موسیقی، تمپو و متر، و شکل بکار گیری ادوات آوازی و جای استفاده از آن ادوات است.

همچنین تفاوت هایی در نوع تحریر ها، جمله بندی، تاکیدها و تزئینات در دو شیوه وجود دارد. شنونده مدام با داد و ستدی میان دو خواننده مواجه خواهد بود. از نظر تکنیک، سرعت و دورِ آواز، این دو شیوه را به هم نزدیک کردیم و توانستیم نقاط مشترک این گفتگوی موسیقایی را ادغام و در هم بیامیزیم. همخوانی آواز در گذشته مرسوم بوده اما امروز به دلایلى منسوخ شده است. ما تلاش کردیم تا این سنت آوازی را دوباره احیا و با نگرشی امروزی و در یک فضای موسیقایی ارکسترال آن را اجرا کنیم.

یارتا یاران:
ایران، سرزمین شعر است. وجود بیش از چهارده هزار شاعر، در سیزده قرن گذشته که در بیش از چهارصد وزن از اوزان عروضى ایرانى و نه عربى، شعر سروده اند، هویتى یگانه بخشیده است.

تاریخ راستین ایران، تاریخ شعر است، تاریخى که تا کنون تدوین نشده.

شاعران بسیارى در ایران، جان خود را بر سر این راستى مى گذارند و اینجاست که تنها مفهوم یگانهء فرهنگ ایران که همیشه پایدارى خود را حفظ کرده، یعنى “شادى”، در صورتِ جشنْ پشتِ جشن، جاى خود را به ماتم و زارى مى دهد.

شاعران ایران، همیشه دعوت به شادى کرده اند “تا مردمان به شادى درایستند”. و شادى، نیازمندِ “گفت و شنید” است نه “گفت و گو” که در زبان فارسى به معناى دعوا ست، زیرا شنیدن در آن نیست، هر دو طرف مى گویند بى آن که بشنوند.

گفت و شنید، مهیّاکردنِ امکانِ جشن و سرور و شادى ست. شنید، مهیّاکردنِ امکانِ جشن و سرور و شادى ست.

گفتگوی هارمونیک

گفتگوی هارمونیک

مجله آنلاین «گفتگوی هارمونیک» در سال ۱۳۸۲، به عنوان اولین وبلاگ تخصصی و مستقل موسیقی آغاز به کار کرد. وب سایت «گفتگوی هارمونیک»، امروز قدیمی ترین مجله آنلاین موسیقی فارسی محسوب می شود که به صورت روزانه به روزرسانی می شود.

۱ نظر

  • با سلام خدمت مدیرفرهیخته سایت ،با توجه به درگذشت استاد فرهنگ شریف منتظر مقاله تحلیلی در باره شیوه تار نوازی ایشان هستیم

بیشتر بحث شده است