کنترپوان، آشنایی – قسمت دوم

انواع کنترپوان – تکنیکها
انواع کنترپوان – به بیانی تکنیکهای تهیه آن – تعریفی از کنترپوان مطلق است که به عنوان یک ابزار آموزشی توسعه یافته مطرح می شود و در آن به کار گیری کنترپوان های متفاوت

سبب یادگیری ساده تر و پیشرفت هنرجویان می شود.

این پیشرفت می تواند نوعی پیچیدگی فنی در موسیقی آنان ایجاد کرده و همواره نقش مهمی را در توسعه کنتوس فیرموس (cantus firmus در زبان لاتین به معنای “ملودی ثابت”) ایفا

می کند.

هنرجویان به تدریج توانایی نوشتن کنترپوان آزاد (کنترپوانی که شدت پیچیدگی آن کمتر است و فاقد ملودی ثابت است) را با استفاده از تکنیکها و رعایت قوانین مربوطه در هر برهه

زمانی دارا خواهند شد.

قدمت این طرز تفکر به سال ۱۵۳۲ بر می گردد، زمانی که جیووانی ماریا لانفرانکو (Giovanni Maria Lanfraco) مفهوم مشابهی را در یکی از کتابهای خود (Scintille di musica) مطرح نموده و شرح داد.

در اواخر قرن شانزدهم یک تئوریسین موسیقی اهل ونیز به نام زارلینو (Zarlino) در یکی از کارهای بزرگ و توانای خود با عنوان “اصول هماهنگی” (Le institutioni

harmoniche) به شرح کامل این ایده پرداخت. این طرح برای اولین بار در سال ۱۶۱۹ توسط لودویکو زاکنی (Lodovico Zacconi) در یکی از کارهای خود (Prattica di

musica) مورد استفاده قرار گرفت.

Zacconi برخلاف تئوریستین هایی که پس از او پا به عرصه گذاشتند از چند تکنیک جانبی contrapuntal نیز استفاده کرد که کنترپوان معکوس مثالی از این موارد است.

به هر حال معروفترین استاد موسیقی که این واژه – کنترپوان – را به کار برده و آن را رواج داده است، یوهان فوکس (Johann Fux موسیقیدان اطریشی) نام دارد که در سال ۱۷۲۵

با انتشار کتابی (Gradus ad Parnassum) به منظور کمک به هنرجویان در استفاده از کنترپوان به تشریح قوانین آن پرداخته است.

یوهان فوکس در این کتاب علی الخصوص به سبکی از کنترپوان که در آثار پالستریانا (Palestrina آهنگساز ایتالیایی دوران رنسانس) در اواخر قرن شانزدهم به عنوان یک تکنیک

برجسته مورد استفاده قرار می گرفت، پرداخت.

پنج نوع کنترپوان
یوهان فوکس در کتاب خود به پنج نوع کنترپوان اشاره می کند که عبارتند از:

۱- نت در مقابل نت
۲- دو نت در مقابل یک نت
۳- چهار نت (می تواند سه یا شش نت هم باشد) در مقابل یک نت
۴- جابجایی نت ها با یکدیگر (نوعی تعلیق)
۵- ترکیبی از چهار مدل فوق که کنترپوان فلورید (florid) نامیده می شود.

در مقالات بعدی به بررسی بیشتر انواع کنترپوان خواهیم پرداخت.