گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

تلونیوس مانک از بنیانگذاران بی باپ


تلونیوس اسفیر مانک (Thelonious Sphere Monk 1982-1917) یکی از تاثیرگذارترین چهره های تاریخ موسیقی جز و یکی از بنیانگذاران بی باپ (bebop) به شمار می رود. حضور قدرتمند او به عنوان یک آهنگساز و نوازنده پیانو، تاثیر عمیقی بر انواع مختلف موسیقی برجا گذاشته است.

مانک در اکتبر سال ۱۹۱۷، در کارولینای شمالی متولد شد اما مدت کوتاهی پس از تولد او، والدینش به نیویورک سیتی مهاجرت کردند. مانک نواختن پیانو را از کودکی آغاز کرد و در سن ۱۳ سالگی موفق به دریافت جایزه مسابقات هفتگی موسیقی دانان آماتور که در تئاتر آپولو برگزار میشد، گشت.

دفعات برنده شدن او در این مسابقات به قدری زیاد بود که بالاخره از حضور او در این رقابتها جلوگیری شد. مانک در ۱۹ سالگی به گروه موسیقیی در تماشاخانه مینتون Minton واقع در هارلم پیوست و در آنجا بود که همراه با چارلی پارکر (Charlie Parker)، دیزی گیلسپی (Dizzy Gillespie) و تعداد دیگری از نوازندگان سبکی نوین در موسیقی جز ایجاد کرد که به بی باپ شهرت یافت. این تک نواز افسانه ای، از قطعات موسیقی خود مانند (Round Midnight) به مثابه زمینه ای برای بیان ایده های موسیقایی خود بهره میبرد.


audio fileBody and Soul

در سال ۱۹۴۷، مانک اولین صفحه های خود را با کمپانی بلونوت (Blue Note) ضبط کرد. این آلبومها از قدیمیترین مدارک موجود سبک منحصر به فرد آهنگسازی و بداهه نوازی اوست که در هر دو مورد، از تکرارهایی نامتعارف، استفاده از قطعاتی با فاصله گذاریهای ناهماهنگ و آوایی ناهنجار اما سرخوشانه بهره برده است.

در همین سال، او با نلی اسمیت (Nellie Smith) ازدواج میکند. در سالهای بعد از آن، مانک در آثار استودیویی مختلفی با هنرمندانی چون مایلز دیویس (Miles Davis)، چارلی پارکر و سانی رولینز Sonny Rollins همکاری کرده و آثاری با کمپانیهای پرستیژ رکوردز (Prestige Records) و ریورساید رکوردز (Riverside Records) منتشر میکند. آلبومهای Brilliant Corners و Thelonious Monk with John Coltrane مربوط به این دوران هستند و موفقیت جهانی تلونیوس مانک به عنوان آهنگساز و پیانیست را رقم زدند.

در سال ۱۹۵۷، کوارتت تلونیوس مانک (Thelonious Monk Quartet) که شامل جان کولترین نیز بود، به اجرای برنامه ای مداوم در کافه Five Spot پرداخت. اجراهای این گروه با استقبال بی نظیری مواجه شده و نظر مثبت منتقدان را به خود جلب نمود. طی چند سال بعدی، مانک به برگزاری تور در آمریکا و اروپا مشغول بود و تعدادی از تاثیرگذارترین آثار خود را نیز منتشر کرد.


audio fileRound Midnight

تصویر چهره او در سال ۱۹۶۴ بر روی مجله تایم (Time) منتشر شد، افتخاری که تنها نصیب سه موسیقیدان جز دیگر شده است. در این زمان، مانک یکی از شرکت کنندگان محبوب فستیوالهای جز در سراسر جهان بود که در آنها همراه با کوارتت خود ظاهر میشد.

در اوایل دهه ۷۰، او به اجرای موسیقی در تور و ضبط موسیقی ادامه نداد و تنها در مواردی نادر، در مرکز هنرهای نمایشی لینکلن (Lincoln Center)، کارنگی هال (Carnegie Hall) و فستیوال جز نیوپورت (Newport Jazz Festival) ظاهر شد.

تلونیوس اسفیر مانک در پنجم فوریه سال ۱۹۸۲ درگذشت. از او بیش از ۷۰ اثر به جا مانده است که همه جزو آثار کلاسیک محسوب شده و هنوز به عنوان الگوی موسیقی برای موسیقی دانان تمام سبکها مورد استفاده قرار میگیرند. او در دوران زندگی خود جوایز متعددی دریافت کرد و آثارش پس از مرگ نیز برای وی افتخاراتی کسب میکنند.


audio fileRuby, My Dear

انستیتوی اسمیتسونیان (Smithsonian Institution) با ایجاد آرشیوی از تمام آثار مانک، به حفظ موسیقی او پرداخته است و علاوه بر اینها، اداره پست آمریکا نیز، به یادبود این هنرمند تمبری با تصویر وی منتشر نموده است. انستیتوی جز تلونیوس مانک نیز به افتخار او تاسیس شده است که تضمینی بر حفظ و اشاعه موسیقی بی نقص، اصیل و منحصر به فرد مانک در دستیابی به استانداردهایی است که برای هر علاقمند به موسیقی، مثالی درخشان خواهد بود.

آیدین صمیمی

آیدین صمیمی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است