شوپن، نوکتورن شماره ۱۱

از زیباترین نوکتورنهای شوپن می توان به نوکتورن شماره ۱۱ در اپوس ۳۷ شماره یک اشاره کرد. موسیقی ملایمی که با دو تم کاملاً مشخص و مجزا در بخشهای A و B خود نوعی احساس سوگواری، پشیمانی و ناراحتی را القاء می کند.

تکرار و بسط
تم اصلی در قسمت A به دفعات تکرار می شود، دراین قسمت ملودی تنها با یک نت اجرا می شود در حالی که در قسمت B ملودی بصورت بلوکهای آکورد و به حالت کر اجرا می گردد. ملودی در قسمت A حول و حوش درجه پنجم گام یعنی نت D حرکت می کند حال آنکه در قسمت B ملودی حول و حوش نت Eb. (در واقع منظور این است که آغاز و پایان جملات به این نتها ختم می شوند.)

حال به قسمت‌های اول بخشهای A و B توجه کنید.

ابتدای قسمت A

ابتدای قسمت B

اگر به دقت موسیقی را گوش دهیم و یا به نت آن توجه کنید متوجه تکرار جملات در قسمت های A و ‘A خواهیم شد. فرم جملات در قسمت A بصورت a-b-a-b-a نوشته شده است در حالی که قسمت ‘A بصورت a-b-a تهیه شده است. بنابر این مشاهده می کنید که تم اصلی در سل مینور پنج بار تکرار شده است.

حرکت حول و حوش درجات پنج وشش
همانطور که دیدیم نوکتورن در سل مینور نوشته شده است و قسمت A در این تنالیته تنظیم شده و برای قسمت پل از تنالیته Eb ماژور – یعنی درجه ششم گام قسمت A – استفاده شده است. اگر به دیگر کارهای شوپن نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که او در بسیاری دیگر از کارهای خود از چنین جهشی برای مدولاسیون استفاده کرده است.

نکته قابل توجه در همراهی های نوشته شده برای قسمت A استفاده از درجات V و VI در بخشهای مختلف همراهی و ملودی است. استفاده از این درجات ذهن شنونده را از ابتدا برای پذیرش مدولاسیون – به درجه شش – آماده می کند. به نمونه هایی از این موارد که در میزانهای یک و هفت رخ داده است در شکل زیر دقت کنید.

در واقع اگر کمی دقیق تر به موسیقی توجه کنیم خواهیم دید که چگونه در قسمت A ، نتهای ر و می بمل (D-Eb) در بخش مختلف حرکت می کنند و پس از عبور از نتهای میانی به یکدیگر می رسند.

حرکت هارمونیک یا ملودیک حول و حوش درجات پنج و شش آشکارا در میان بسیاری از آهنگسازان رمانتیک به بعد – حتی شوئنبرگ – مورد استفاده قرار گرفته است.

قطعه کامل نوکتورن شماره ۱۱ (حجم فایل معادل سه مگابایت)