شاهین مهاجری
در نگاه دوم، برخی از سیستم های میکروتونال، فواصل نیم پرده و پرده خالص تری (Just) نسبت به سیستم دوازده نیم پرده ای معتدل ایجاد می کنند. این سیستم های میکروتونال را اعتدال صحیح (Just Intonation) می نامند. این نوع سیستمهای میکروتونال، بسیار پیچیده هستند و میتوانند به توسعه و ساخت سازهای جدید نیز منجر شوند.
آیا موسیقی میکروتونال ناکوک است؟
این مطلب که بعضی از سیستمهای فواصل ناکوک به نظر می رسند و سیستم دیگری کوک، صرفاً یک عادت، توافق و هنجار خاص است. این توافق درواقع در بین گروه خاصی از مردم و در یک حوزه جغرافیایی- فرهنگی خاص و زمان خاص صورت گرفته است. هرچه این هنجارها دارای ارزش بیشتری باشند، بیشتر به این باور می رسیم که مانند یک قانون فیزیکی، واقعی باشند. به عنوان مثال، در قرن شانزدهم گوش مردم به سیستم کوک میان پرده (meantone) عادت داشته و به سیستم تقسیمات مساوی به دید یک سیستم ناکوک نگاه می کردند. اما اکنون که به سیستم ۱۲ نیم پرده مساوی عادت کرده ایم، باید با شنیدن انواع سیستمهای کوک میان پرده (meantone)، به شخصیت لحنی و خاص آنها، فارغ از بحث در مورد کوک بودن یا ناکوک بودن آنها، توجه کنیم.
آیا موسیقی میکروتونال سبک جدیدی در موسیقی است؟
میکروتونالیته سبک خاصی در موسیقی نیست. میکروتونال بودن یک موسیقی فقط به وجود فواصلی مربوط می شود که آهنگسازان با آن کار می کنند. با استفاده از سیستمهای فواصل میکروتونال، معمولاً نوعی موسیقی به وجود میآید که صدایی کاملاً جدید داشته و میتوان آن را محصول موسیقی قرن بیستم، به ویژه پس از حدود سال ۱۹۲۰، فرض کرد.
اگرچه، تعدادی از قطعات میکرو تونال، قدمت بسیار قدیمی تری دارند و به شرط در نظر نگرفتن تئوریسین های یونانی، به قرن شانزدهم باز می گردند. در آن قرن، تئوریسین ها در تلاش برای احیای تتراکورد آنارمونیک یونانی، اولین موسیقیهای میکروتونال را نوشتند.
به طور معمول، با یک پیانو نمی توان موسیقی میکروتونال را نواخت. (مگر اینکه ساز دوباره کوک شود) در اکثر سازهای بادی، فواصل میکروتونال با کمک تکنیک های خاص دمیدن و انگشت گذاری قابل اجرا هستند. برای کاربرد میکروتونها در آواز، سازهای زهی و بادی برنجی ها، باید تمرین بسیاری کرد تا در نهایت، بتوان هر فاصله دلخواهی را اجرا نمود. با کاربرد سازهایی با تعداد زیاد کلید، سازهای زهی، سازهای پرده دار و غیره، موسیقی میکروتونال می تواند خودنمایی کند. با اینحال، در دنیای سینتی سایزرها و موسیقی کامپیوتری، همه چیز برای اجرای فواصل متنوع موسیقی میکروتونال فراهم است.
چه نوع موسیقی را می توان میکروتونال نامید؟
کاربرد میکروتون ها در موسیقی کلاسیک، بیشتر از آن چیزی است که فکر میکنیم. ویبراتو، گلیساندو، تزئینات ملودی توسط نوازندگان زهی و خوانندگان، همگی نمونه هایی از کاربرد فواصل میکروتونال هستند. با این حال این موارد باعث نمی شود که این موسیقی از نوع میکروتونال باشد. موسیقی ای میکروتونال است که بر پایه گام های ناشی از سیستم فواصل میکروتونال شکل بگیرد. بسیاری از موسیقی های غیرغربی مانند موسیقی کلاسیک هندی، ایرانی، ترکی و عربی، موسیقی گاملان اندونزی، موسیقی زیلوفون آفریقایی، موسیقی مذهبی بیزانسی و موسیقی محلی شرق اروپا و قفقاز، همگی نمونه هایی از موسیقی میکروتونال هستند.
Stichting Huygens-Fokker: Microtonality
۱ نظر