علی فراهانی
ارکستر، با همه اجزایش از ارکسترال استرینگز گرفته تا بادیها و پرکاشنها، در آثار او نقش حیاتی دارند. موریکونه با نواختن این اجزا، تنظیمی را ایجاد میکند که احساسات و جلوه های سینمایی گوناگون را به نحو ویژهای به تصویر میکشد. موریکونه از ترتیبات سمفونیک و ارکسترال بسیاری استفاده کرده است که تسلط اش بر فرم های کلاسیک را نشان می دهد. عظمت و غنای ارکستراسیون در آثار او، چه از طریق سازهای سنتی و چه از طریق ترکیب های بدیع، لایه هایی از پیچیدگی را به فرم کلی اضافه کرده است.
سازهای ملودیک مانند هارمونیکا و ویولونسل نیز در برخی از آثار او به کار گرفته شدهاند، که باعث افزایش زیبایی و برانگیختن احساسات عمیق میشود. موریکونه با استفاده از این سازها با برنامه ریزی دقیق، آثاری با عمق زیاد و ارتباط نزدیک با تصاویر و داستانهای فیلم خلق میکند.
ترکیبهای زمانی و ساختارهای موسیقیایی متنوع نیز در آثار سمفونیک او به چشم میخورند. او با مهارتِ فنی خود در ایجاد تغییرات دینامیک و تنوع در ساختار قطعات، یک تجربه گوشنواز چندلایه و پویا ایجاد کرده است.
به طور کلی، سازبندی در آثار سمفونیک انینو موریکونه یکی از نقاط عطف کارنامه هنری اوست. ترکیب منحصربهفرد سازها، نقش اساسی ارکستر، تنوع در ساختارها، همه به زیبایی و غنای اثرات او افزوده و این آثار سمفونیک را به یک سفر عاطفی و هنری برای شنونده تبدیل کرده است.
در آخر باید اذعان نمود که موسیقی موریکونه فقط یک همراهی نبود. بخشی جدایی ناپذیر از تجربه سینمایی بود. او توجه دقیقی به همگام سازی ترکیب بندی های خود با عناصر بصری داشت و تأثیر صحنه های کلیدی را افزایش می داد. این ادغام موسیقی و تصویر درک او از ماهیت به هم پیوسته این مؤلفه های هنری را به نمایش می گذاشت.
به طور خلاصه، مضامین موسیقی انینو موریکونه تأثیری دگرگون کننده بر فیلم داشته است. او اثری محو نشدنی در فرهنگ عامه داشته و الهام بخش آهنگسازان معاصر بوده است، تأثیرگذاری بر ژانرهای مختلف موسیقی و کمک به ارتقای سطح موسیقی فیلم به عنوان یک فرم هنری قابل احترام و مشهور، میراث اوست که به جا مانده است. آثار او تضمین می کند که تأثیر موریکونه برای نسل های آینده پایدار خواهد بود.
آثار مبتکرانه موریکونه منبع الهام برای آهنگسازان معاصر است. توانایی او در ترکیب یکپارچه عناصر مختلف موسیقی، نسل جدیدی از آهنگسازان فیلم و تلویزیون را تحت تأثیر قرار داده است که به دنبال تقلید خلاقیت و رویکرد مرزی او به آهنگسازی موضوعی هستند. مضامین موسیقی های موریکونه، بهویژه آنهایی که از فیلمهای وسترن اسپاگتی برخواسته اند، به سنگ محک فرهنگی تبدیل شدهاند. سوت «خوب، بد و زشت» یا گیتار در «یک مشت دلار» فوراً قابل تشخیص هستند، فراتر از فیلمهایی که از آنها سرچشمه میگیرند و در فرهنگ عامه جا افتادهاند.
***
سر آخر آهنگساز افسانهای ایتالیایی در ۶ ژوئیه ۲۰۲۰ درگذشت و دنیایی پر نوا و تصویر از خویش به یادگار گذاشت. او که کاتولیکی معتقد بود روزی روزگاری گفته بود: «موسیقی قطعاً به خدا نزدیک است.»
او کودکیش را آمیخته در رویا و موسیقی اینگونه تشبیه می کرده است: «وقتی به خواب می روم، هنوز تصور می کنم که دارم به آوه ماریا مادرم پاسخ میدهم. هر روز یک ساعت دعا می کنم، گاهی اوقات حتی بیشتر. این اولین کاری است که انجام میدهم. همچنین در طول روز، در صورت امکان. صبح در برابر آن تصویر [عیسی] مینشینم و همچنین عصر. امیدوارم دعاهایم مستجاب شود.»
پس از بیش از شش دهه ساخت موسیقی بهشتی برای سینما، انیو موریکونه آهنگساز اسطوره ای ایتالیایی در سن ۹۱ سالگی پس از تحمل عوارض ناشی از سقوط و متعاقبا شکستگی پا، این دنیا را ترک کرد.
او که موسیقی فیلمهای بسیاری از کارگردانان اهل زادگاهش ایتالیا را نوشته (علاوه بر سرجیو لئونه، جوزپه تورناتوره، برناردو برتولوچی، فرانکو زفیرلی، لوچینو ویسکونتی، ویتوریو دی سیکا، پیر پائولو پازولینی، ماریو باوا، داریو آرجنتو، لوسیو فولچی و دیگران) برای بیش از شش دهه با کارگردانان قدیمی هالیوود نیز همکاری کرد. کارگردانانی مانند ادوارد دمیتریک، ویلیام فریدکین، مایک نیکولز، جان بورمن، رومن پولانسکی، جان کارپنتر، برایان دی پالما، کلینت ایستوود، بری لوینسون و الیور استون و خود و آثارش را در قلب مردمان دنیا جاودانه ساخت.
۱ نظر