گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

به یاد فرهاد ارژنگی (۳)

فرهاد ارژنگی (۱۳۱۷-۱۳۴۰)

به جز این وی با آثار موسیقی کلاسیک غرب و موسیقی‌دانان غربی به درستی آشنا بود و گواه این مدعا وجود کتابهای نت فراوانی از آثار شوپن، بتهوون، اشتراوس، دورژاک، موتسارت و… در میان کتاب‌های او می‌باشد. همزمان با این کارها، فرهاد، تحصیلات دانشگاهی را هم با جدیت پی می‌گرفت.

در برنامه‌های اداره هنرهای زیبا و در تلویزیون تازه تاسیس ایران (به کوشش حبیب ثابت پاسال)، کوشش‌ها و درخشش‌ها داشت. میلاد کیایی سنتور نواز جوان و پر آوازه در آن روزها که بینندهٔ کنسرت او در تالار فرهنگ (جنب تالار وحدت کنونی) بوده تعریف می‌کند: «ارژنگی در آن سالها، نوازنده‌ای بود با تکنیک بسیار بالا و جاذبه‌ای قوی، بسیار خوش چهره و محبوب، با غروری استوار و با شخصیتی بارز که توجه همگان را به سویش جلب می‌کرد.» استاد رحیم معینی کرمانشاهی، با حافظه‌ای درخشان، از پس پنجاه سال، با تحسین و دریغ، می‌گوید: «او در کار خود از بهترین‌ها بود. در کارش خداوندگاری بود. و اگر مانده بود، از بزرگترین‌ها می‌شد.»

در همین ایام (هزار و سیصد و سی و هفت تا هزار و سیصد و چهل) بود که او در حالی که به ساختن آثار خویش (شامل پیش درآمدها و ترانه و رنگ‌ها) می‌پرداخت (البته آنهایی که از دستبردها در امان مانده‌اند) ردیف‌هایی را که نزد استادش علی اکبر خان شهنازی آموخته بود به همراه ردیف‌های آقا حسینقلی خان (که مطابق با ردیف پدرش علی اکبر خان بود) نت نویسی کرد.

نت‌هایی که خوشبختانه محفوظ مانده‌اند و از آنجا  که بدون دخالت یا ابراز سلیقه شخصی نوشته شده‌اند، دارای اعتبار ویژه‌ای می‌باشند. این نت‌ها نیز به زوی منتشر خواهند شد. این همه کار، آنهم از جوانی در سنین هجده تا بیست و دو سالگی، با آن همه مشغلهٔ تحصیلی و هنری (تدریس و اجرایی)، بسیار قابل تأمل است.

موقعیت هنری ویژهٔ فرهاد ارژنگی، هنگامی مشخص‌تر می‌شود که موقعیت تاریخی او را نیز در نظر بگیریم: او تنها نوازنده و هنر آموختهٔ شاخص و ممتاز در مکتب استاد شهنازی از «نسل میانی» بود. نسل قبلی شامل افرادی است که از میان آنها محمد حسن عُذاری، حبیب الله صالحی و نصرالله زرین پنجه، به نام و آوازه رسیده اند؛ و نسل آخر، نام‌هایی چون: محمدرضا لطفی، داریوش طلایی، حسین علیزاده، عطاالله جنگوک و داریوش پیرنیاکان را در بر می‌گیرد.

نسل اول در فاصله سال‌های هزار و دویست و نود و هشت تا هزار و سیصد و هجده آموزش دیده و نسل آخر، در فاصله سالهای هزار و سیصد و چهل و دو تا هزار و سیصد و شصت و دو از محضر استاد شهنازی بهره گرفته و هر کدام آثاری از آموخته‌های این مکتب را به فراخور حال و خواست خود، در نواخته‌ها و ساخته‌های خود بروز داده‌اند.

علیرضا میرعلینقی

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است