گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مطالعه تطبیقی عود و گیتار (۶)

شکل گیتار چهار سیمه مصری پس از ورود به اروپا دستخوش تغییرات قابل ملاحظه ای شد زیرا تعداد سیم های آن بین سه، چهار و پنج متغیر بود. با این حال گیتار چهار سیمه تا پایان دوران قرون وسطی محبوب ترین ساز محسوب می شد.

در قرن هفدهم حمایت اشرافیت اروپا از گیتار ابتدا موجب رسمیت یافتن و سپس ضرورت کاربرد آن شد. از این رو تعداد آهنگسازان، نوازندگان و سازندگان گیتار به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

به تدریج گیتار در سراسر اروپا فراگیر شد واز قرن ۱۷ به شکل امروزی در آمد و قطعات زیادی برای آن وشته شده است. تاثیرات کشورهای ایتالیا، اسپانیا، آلمان و فرانسه در پیشرفت ساز گیتار حائز اهمیت است.


تصویر سمت راست: لوت: لوت در شکل کلی خود، سازی بود با تعداد سیمهای متغیر. در این تصویر، لوت هشت «دوبل سیمه» مشاهده می شود.
تصویر سمت چپ: گیتار چهار «دوبل سیمه»: به طور کلی، انواع گیتارهای چهار سیمه در بیشتر نقاط اروپا «دوبل سیمه» بودند. به استثنای گیتارهای ایتالیا که اولین سیم آن تک بود. کوک گیتار ایتالیایی نیز با کوک استاندارد تفاوت داشت.


تصویر سمت راست: گیتار پنج سیمه: این گیتار دارای ۱۰ فرت ساخته شده از جنس روده است و طول سیمهای آن نیز ۶۸ سانتی متر است.
گیتار باتنته: این ساز به ایتالیا تعلق داشت و دارای دوبل سیمهای فلزی بود. فرتهای آن از جنس روده بود و سوراخ صوتی آن تزئینات بسیار داشت. دسته آن نیز دارای پوششی از جنس مروارید بود.

ویهوئلا: شکل اولیه ویهوئلا،‌ معرف سازی بود با سوراخ های متعدد و تزئینات فراوان

نتیجه:
شباهت گیتار و عود از نظر شکل ظاهری همواره مورد توجه بوده است، هرچند که به لحاظ تکنیکی و پرده بندی تفاوت بدیهی در تطبیق این دو ساز وجود دارد. اما به لحاظ شکل، فرم و خاستگاه پیدایش با توجه به مستندات تاریخی این شباهت ها بسیار زیاد است، تا جایی که بربت را پدر گیتار می خوانند. این دو ساز از لحاظ فرم نت نویسی، نوع آهنگسازی نیز بسار متفاوت هستند چرا که برای نواختن ساز عود از تئوری موسیقی ایرانی و شرقی استفاده می شود اما برای نواختن ساز گیتار تئوری موسیقی کلاسیک و سیستم ماژور و مینور قابلیت اجرا دارد.

اما از آنجا که ریشه و خاستگاه هر دو ساز یکی ست می توان بصورت تلفیقی نیز از این دوساز استفاده کرد.

امروزه ساز لوت در اروپا به اندازه گذشته طرفدار ندارد و برای آن قطعات خاصی نوشته نمی شود، اما قرن هاست که گیتار به شکل امروزی جایگاه خودش را در موسیقی کلاسیک اروپا و سبکهای دیگر یافته است. در حالی که عود در کشورهای خاورمیانه به ویژه کشورهای عربی چون مصر و کویت، کشور ترکیه و ایران نواخته می شود و قطعات فراوانی را به صورت تکنوازی و همراهی با ارکستر برای آن می نویسند.

فهرست منابع

ناظم پور، مجید، ۱۳۹۲، داستان بربت – مروری بر تاریخ پنج هزار ساله بربت، سوره مهر، تهران

فارابی، ابونصر، ۱۳۷۵، موسیقی کبیر، بافنده اسلامدوست، پارت، تهران

شعبانی، عزیز، بی تا، شناسایی موسیقی ایران، مصطفوی، شیراز

و. گالپین، فرانسیس، ۱۳۷۶، موسیقی بین النهرین، محسن الهامیان، دانشگاه هنر، تهران

منصوری، پرویز، ۱۳۹۲، ساز شناسی، زوار، تهران

فاشر، فرانسوا، ۱۳۸۸، تاریخچه مصور گیتار کلاسیک، بهزاد فرامرز، فرهنگ ایلیا، رشت

مریم غفاری

مریم غفاری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است