گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مشاهدات موسیقی شناس آلمانی از موسیقی ایران (۳)

با این همه، بستگی شرقیها را به سنت‏ها نمی ‏توان با موازین‏ اروپائی سنجید. امروز دوتار که سازی ایرانی است و در شمال شرقی و منطقه افغانستان نواخته می ‏شود با سیم‏های‏ نایلونی بسته می‏ شود. یک نوازنده فقیر از این تارها استفاده‏ می ‏کند زیرا تارهای زهی اگر چه بیشتر دوام می‏ کند گرانتر است. یک مثال بارز دیگر: در شیراز یک گروه ده نفری‏ از رادیو کابل یعنی «ارکستر رادیو کابل» کنسرت می‏ داد. جالب بود که از یک طرف آنها سنت های ملی خود را در موسیقی ارائه می‏ کردند، اما از جانب دیگر به تقلیدهای‏ نازیبا دست می‏ زدند. افغانستان در زمان قدیم با ایران یک‏ دولت داشت.

موسیقی افغانی اغلب روی اشعار فارسی‏ ساخته می شود. در آرامگاه حافظ با اشعار حافظ از شراب و موسیقی و عشق خوانده می‏ شد اما از آنجا که افغانستان میان‏ ایران و هندوستان قرار گرفته است از فرهنگ هندی هم‏ برخوردار شده ‏اند.

از جمله سازی دارند به نام«آرمونیا» که‏ شبیه آکوردئون است و آن را از هندی ها گرفته ‏اند که به وسیله‏ مبلغین مسیحی به آنجا آورده شده بود. از سرپرست گروه‏ پرسیدم آیا این ساز اختراع افغانی است، گفت کاملا نه! ولی‏ این مهم نیست. زیرا روی آن خیلی خوب موسیقی افغانی‏ می‏ توان نواخت. اما فلیکس هوربورگر (F. Hoerburge) در کتاب «موسیقی ملی افغانستان» می‏ نویسد شهردار یک‏ دهکده افغانی تصور می‏ کرد «آرمونیا» یک اختراع افغانی‏ است، بعدها هندی ها از افغانی ها گرفتند و از آنجا به اروپائیها رسید…

اما برگردیم به موسیقی ایرانی، همانطور که‏ بسیاری از ابنیه تارخی ایران تعمیر و مرمت شده موسیقی‏ قدیم ایران بار دیگر احیا شده است. با این حال ارکستری که‏ در تهران موسیقی ایرانی می‏ نوازد حاوی مجموعه ‏ای‏ از سازهای ایرانی و اروپائی است. آنها می‏ خواهند یک‏ ارکستر بزرگ داشته باشند، در حالی که موسیقی ایرانی‏ تک نغمه ایست و تنها برای گروه های کوچک ساخته شده‏ است و نوعی حس ایرانی باعث شده که به تقلید از اروپائی ها ارکستری بزرگ بوجود آورند که هیچ با نیازهای موسیقی‏ ایرانی تطبیق نمی کند.

اما توریست‏ها هم این موسیقی را غیر معمول می ‏یابند. به همین جهت آنرا جالب می‏ شمارند. رادیو و تلویزیون در این اواخر در اشاعه موسیقی سنتی‏ خیلی کوشیده است، سرپرست یک مرکز تحقیقی موسیقی که‏ چند سال پیش بوجود آمد، دکتر داریوش صفوت بود که‏ نه تنها در ایران بلکه در خارج از ایران هم موسیقی دان‏ سرشناسی است.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است