زندگی در عصر ارتباطات هرچند جهان بی انتهای پدران ما را به
دهکده ای کوچک، آشفته و به دور از فضیلتهای اخلاقی تبدیل نموده ولی حداقل این حسن
را نیز داشته است که در گوشه ای از بازار مکاره این دهکده میتوان اندک شماری را
یافت که به دور از هرگونه خودباختگی و وابستگی به زرق و برق دنیا و بی توجه به
اطراف و تنها برای دل خود به کاری مشغولند.
شاید بتوان یکی از این
اندک شمارها را در عرصه موسیقی فولکلور ایران دکتر قدرت الله نورسته (دکتر خنجی)
رهبر و بانی گروه گلستان دانست که با همتی والا و ذهنی خلاق در کشور مجارستان، به
دنبال یافتن راهی برای آسان نمودن تحمل رنج دوری از زادگاه و به کمک دوستان هنرمند
مجاری خود گروه گلستان را بوجودآورده است. نگارنده این مطلب نیز اقبال شنیدن آوای
دلنشین دکتر خنجی را در گوشه ای دور از وطن داشته وشاید این نوشته که علاوه بر
معرفی گروه دربرگیرنده برداشت شخصی من از آثار بوجود آمده در آن است، بتواند
سپاسنامه خالصانه ای به نمایندگی از طرفداران گروه گلستان باشد.
دکتر خنجی
زاده گرمسیر و پرورش یافته در سایه نخلِ سیراب از آب انبار است. برخاسته از بطن
مردم خونگرم و خاکی جنوب و وفادار به آب و خاک و خانه و کوچه و یار و دیار است.
حرفه اصلی اش طبابت است و به ظاهر در اتاق عمل با جسم نیمه جان انسانها سروکار دارد
ولی با خلق آثاری چون “اچم” و “مجار” پا از حریم حرفه ای خود فراتر نهاده و به
درمان روح زخمی و جان خسته ما ایرانیان دور از وطن پرداخته است.
جذابیت
گروه گلستان تنها در ارائه آثاری بدیع و نوآوری در موسیقی فولکلور ایران خلاصه
نمیشود بلکه بانی این گروه با کشف ریشه های مشترک موسیقی محلی اچمی (که به زبان
خنجی اطلاق میشود) و موسیقی محلی مجارستانی و پیوند تحسین برانگیز این دو با هم،
مرزهای فرهنگی و هنری موجود را لااقل در بین این دو کانون جغرافیایی و در این مورد
بخصوص در هم شکسته است.
گفته های دکتر خنجی در مصاحبه اش با بخش فارسی
رادیو بی بی سی در ژانویه ۲۰۰۳ حکایت از این داشت که اندیشه تشکیل گروه گلستان به
دنبال اجرای موسیقی محلی خنجی در هنگام مراسم افتتاح نمایشگاه عکس چشم اندازهای خنج
و در شهر پش مجارستان (آوریل۲۰۰۱) (که با استقبال به جای مردم نیز روبرو شده بود)،
در ذهن ایشان جان گرفت. به گفته وی مهمترین عامل در خلق ملودیهای محلی که سرودن
اشعار آن را از سالها قبل آغاز کرده بود، زنده نگه داشتن زبان مادری و حفظ ارزشهای
فرهنگی زادگاه خود بوده که این مهم در قالب شعر و موسیقی و با اجرایی نو پایه های
اصلی تشکیل گروه گلستان را بوجود آورد.
توانایی دکتر خنجی در بیان
دلمشغولیهای خود به زبان مادری مقوله دیگری است که میتوان برای هر ترانه و هر گوشه
آن مطلبی دیگر نوشت و به ویژگی های آن اشاره کرد. لازم به ذکر است علاقمندان گروه
گلستان پس از شنیدن مصاحبه دکتر خنجی با شبکه تلویزیون آی تی انITN در آمریکا در
انتظار اجرای کنسرت این هنرمند در زمستان ۸۴ و در شهر دبی به انتظار نشسته اند.
تا کنون گروه گلستان توانسته است دو آلبوم مجار که به زبان محلی
خنجی به معنی همه داد و فریادها و به بیانی دیگر همان مجارستان و قوم مجار است و
آلبوم اچم را به بازار عرضه کند. همه آنچه که من از دو آلبوم مجار و اچم شنیده ام
ملودیهای منحصر بفردی است که با وجود رنگ و لعاب نوگرایانه و خلاقانه آن ریشه ای
عمیق در فرهنگ عامیانه ایرانی داشته و دلنشین بودن این ملودیها به گوش مجارها نیز
ارزش فعالیت هنری گروه گلستان را دو چندان کرده است.
بیشتر ملودیها
با بیانی ساده و نوایی بی آلایش فضایی معمارگونه خلق نموده که شنونده بی اختیار خود
را دعوت شده به این فضای آکنده از شور و شعف می یابد. فضایی که بوی خاک، رنگ
لاجوردی آسمان، سفره پر ستاره شب، رقص بوته های گز در خنکای نسیم غروب، قامت رسای
نخل در زیر آفتاب ظهر تیرماه و شیطنتهای کودکانه در کوچه و پس کوچه های شهر عناصر
سازنده آن را تشکیل میدهند.
تجربه احساسی من پس از شنیدن این ملودیهای شگفت
انگیز به دشواری قابل بیان است. چه، هر شنونده ای بسته به ذوق و سلیقه موسیقیایی
خود تجربه ای متفاوت خواهد داشت. اما آنچه که وجه مشترک علاقمندان به سبک و سیاق
آوازخوانی و نواختن نی دکتر خنجی است، حزین وعرفانی بودن برخی از این نواها است.
حزن صدا و پس زمینه ای که ملودیها در آن جاری است، ویژگی انحصاری آن بوده و این
ویژگی مانند ریسمانی محکم شنونده با حس و حال را به اصل خود وصل مینماید.
عصر ما بیمار آثار کسالت بار تکراری و بازاری در تمام مقوله های هنر است و
ارزش واقعی این دست آثار ماندگار به دلیل طبع درویش مأبانه گرداننده این گروه
متاسفانه کمتر شناخته شده است.
ملودیهای دو آلبوم مجار و اچم مجموعه ای است
از بیان عواطف بی آلایش، احساسات پر شور و غم مشترک همه غربت زده هایی که به ریشه
های خود وابسته اند و دور بودن از زادگاه حتی برای یک دوره زمانی بیست ساله نه تنها
این پیوند را سست ننموده بلکه موجب تقویت آن نیز شده که این نشانه آشکار خلوص است.
بی اغراق خلوص صوت عارفانه دکتر خنجی و کلام بسیار ساده او در کنار غنای
موسیقی این آثار میتواند شنونده را به مکانی بالاتر از این جهان فانی هدایت کند.
هنگامی که از راهی پر خطر و گله ای بی چوپان میخواند خود را در تنگنای دریده شدن به
دست گرگهای عصر ارتباطات و دهکده آشفته جهانی می یابیم که در مقدمه به آن اشاره شد.
مو میاد چو که ره پر گرگه
چیپونی نی و نصف گله مرده
تو تیاد به که
تا ابد عشقت
دل و دینم هر دوتاش برده
ناگفته نماند هنرمندان مجاری در
همخوانی و نواختن ملودیها به خوبی نقش داشته و نوآوری این گروه در ترکیب جالب چند
ساز موسیقی است که در کنار نی دکتر خنجی شنیدن این آثار را دلنشینتر کرده است.
در انتها لازم است سایر اعضای گروه گلستان را نیز معرفی و از زحمات آنها
نیز صمیمانه سپاسگذاری نمود.
آلیز بوگردی: نوازنده ویلون ، وکالیست
بولچو بابارتسی: نوازنده گیتار، عود، سه تار، وکالیست
گابی فرنتس: کیبرد،
وکالیست
زلتان توت: نوازنده پرکاشن، درام
کرنل کرکش: نوازنده کانتر باس،
دبل باس، زنبورک
همچنین وب سایت رسمی گروه گلستان www.golestan.info
میتواند اطلاعات بیشتری در خصوص فعالیتهای هنری این گروه در اختیار هموطنان علاقمند
قرار دهد.
۱ نظر