آروین صداقت کیش
همنشینی متضادِ هماهنگ
اگر پیانویی بخواهد امروز صدای تاری را همراهی کند، نه که به دامن نوستالژی روزی روزگاری پیانو و تار و برنامهی گلها بیافتد و نقشِ نقش بر آبِ دیروزی بودن را بازی کند، چه صدایی خواهد داشت؟ چگونه همراه و همنشین میشود؟ پاسخ این پرسش مهمترین چیزی است که در «موسیقی برای تار و پیانو»ی «میلاد محمدی» و «هوشیار خیام» به گوش میرسد. صدایی تازه برای همراهی دو ساز، یا از آن کلیتر، دو خط موسیقی که هر دو کموبیش هماناند که پیشتر جدا بودهاند، مقصد و مقصود آگهیشدهی آفرینندگان آلبوم بوده است.
اما اگر همه چیز همان است که بود، از جمله وامداری و ارادت به «حسین علیزاده» (همزمان یافتنی در تداوم راه خیام از «تاتاری» و تنظیم «ترکمن» به بعد و سرشت کار محمدی از دست و پنجه گرفته تا مادهی کارش) و شخصیت موسیقایی طرفین، پس از کدام نو سخن به میان میآید؟ آیا آگهی، فریبی و سرابی است برآمده از بیدر و دروازگیِ دنیای موسیقیِ امروزین ما و خودبزرگبینی مؤلفان؛ چنانکه در بسیاری از محصولات صوتی این روزها میبینیم و میشنویم؟ نه، چنین نیست. آنچه در این میان نسیم تازگی میوزاند، سایهی همنشینی است که بزرگ-مسألهی تمام صد سال گذشتهی موسیقی ما بوده است. هر دو سوی همنشینی، به تنهایی کهنهاند (دستکم نسبت به خودشان و دستبالا نسبت به عصر) اما در ترکیب نه، ترکیبی که ویژگیهای به غایت متضاد دو همنشین را کنار هم جمع میآورد.
سرعت تکلمِ کم/زیاد، سادگی/پیچیدگی، ایستایی/پویایی فضای کمینهگرای ملودی/فضای بیشینهگرای ملودی و… همچون آب و آتش با پیانو و تار در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. و شگفتا که همین تضاد همنشینی زیبایی را پدید میآورد، آنجا که تأکید بر تضاد در عین تلاش برای پیوند خوردن لحظاتی از این دو ساختارِ بهظاهر بیارتباط به بار مینشیند و لحظههای نفسگیری همچون سهگاه ترسناکِ «در مه» را رقم میزند. اینگونه، در متن هفت قطعه به درجات ظاهر میشود که هماهنگیِ تمام و کمال، تنها راه همنشینی نیست، بلکه گاه تضاد نیز به همان اندازه بهکار در کنار یکدیگر نشستن میآید اگر به اندازهی هفت قطعهی همین آلبوم در مهار باشد و با سلیقه در کار شود.
***
گفتگوی هارمونیک:
آلبوم «موسیقی برای تار و پیانو» که توسط «نشر موسیقی امروز تهران» انتشار یافته است، حاصل همکاری «هوشیار خیام» و «میلاد محمدی» است. این آلبوم به حسین علیزاده تقدیم شده است. «موسیقی برای تار و پیانو» شامل هفت قطعه است و قطعات در فضایی از دونوازی و تکنوازی پیانو و تار بداهه پردازی و ساخته و پرداخته شدهاند.
۱ نظر