سعید یعقوبیان
بنایِ نایی دیگر
محوریت موسیقیِ آوازی، ویژگی مهم مجموعه قطعاتی است که آهنگساز در این آلبوم گرد آورده است. از این رو در چنین اثری، نحوه‌ی کار آوازخوان اهمیتی مضاعف می‌یابد. در تجزیه و تحلیل آواز کمانگری، در مجموعِ آلبوم‌هایی که تا به حال از او منتشر شده، در حد این مجال می‌توان به دو خصیصه‌ی شخصی آواز او اشاره کرد: نخست کشدار ادا کردن واژه‌ها و تحریرهای آوازی، و دوم اضافه کردن یک نوت زینت بالاتر از نوت شروع (به دلخواه؛ در فیگورهای آوازی یا جملات موسیقی) که در بیشتر موارد سلیقه‌ی شخصی است و نه لزوماً آنچه که بطور دقیق، آهنگساز نوشته است. از این میان ویژگیِ نخست در آلبوم «رخت بنما» مهم‌تر است؛ چراکه این نوع اجرای آواز، چندان با انرژی قطعات جهانگیری در این آلبوم مطابقت نیافته است.
به نظر می‌رسد بهتر بود آواز چابک‌تری با موسیقیِ پر جنب و جوش جهانگیری همراه می‌شد. اگرچه آواز در این اثر، در خدمت فرایند آهنگسازی بوده، اما با این‌حال آهنگساز تلاشی در تقلیل این مسأله نداشته؛ چرا که در تمام تصنیف‌ها و آوازها این موضوع نمایان است. شاید اگر موسیقیِ آوازی در این آلبوم تا این اندازه مورد توجه و تجربه‌اندوزی قرار نگرفته بود و موضوعِ محوری خلق اثر نبود، این ویژگیِ آوازخوان چندان اهمیتی ـ دست کم در یک آلبوم مشخص‌ـ نمی‌داشت.
آهنگسازی سیامک جهانگیری در این اثر توانسته است، با وجود شباهت‌های قابل ردیابی، به ساختاری متفاوت با کار استاد مؤلف‌اش محمدعلی کیانی‌نژاد برسد و جدا شدن تفکر او از آثار کیانی‌نژاد، بیشتر در نوع برخوردِ رهاتر با وزن شعر، تنوع در ریتم قطعات و در نوع چندصدایی نمود دارد. با نگاهی کلان-ساختاری، آلبوم، کلیت یک‌پارچه‌ایست که این مجموعه‌گیِ زنجیروار، در بستر نغمه‌گیِ ثابت (دستگاه شور و متعلقات‌اش، با آغاز و پایانِ یکسان در بیات ترک) عینیت یافته است.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
«رخت بنما» اثری است به آهنگسازی «سیامک جهانگیری» و آواز «اشکان کمانگری» که در سال ۱۳۹۶ توسط انتشارات ماهور به بازار آمده است. این آلبوم در آوازهای دستگاه شور تصنیف شده است. در ابتدا از مایه بیات‌ترک سی بمل آغاز شده و از طریق گوشه شکسته وارد افشاری فا می‌شود. آوازهای بین تصانیف پل‌های ارتباطی برای این مدگردی‌ها محسوب می‌شوند. در ادامه تصنیفی در ابوعطا می‌شنویم. این بار ساز و آواز ابوعطا بعد از درآمد از گوشه حجاز به شور هم نت خود و به دشتی رِ که با بیات ترک که در ابتدا شنیدیم هم کوک است مدگردی می‌کند. این حرکت زمینه را برای بازگشت به مد اولیه آماده می‌کند. در نهایت به مایه بیات ترک سی بمل که در اول شنیدیم باز می‌گردیم تا دور کامل شود.
۱ نظر