حفظ، آری؛ اشاعه اما…
امروزه مقید بودن به اجرای دقیق سوئیت دستگاهی در آلبومهایی در ژانر موسیقی کلاسیک ایرانی به ندرت دیده میشود؛ چیزی که در دهههای شصت و هفتاد تا حد زیادی معمول بود. همین تقید کافیست که دومین اثر مستقل سپیده مشکی، ما را یاد نگرشهای مرکز حفظ و اشاعه بیاندازد؛ آلبومی به تمامی در یک دستگاهِ واحد و با بیش از چهل دقیقه آواز دستگاهی. همچنین وزن ضربیها اوزان مألوفِ قطعات متریک سوئیت دستگاهی در کارگانِ (۱) موسیقی دستگاهی هستند. در مکتبی بودن این اثر، این نکتهی تکمیلی را هم اضافه کنیم که عبور و عدول از تکصدایی و باهمنوازی، در قطعات این آلبوم، دغدغهی صاحب اثر نبوده است.
تنظیم و اجرای قطعات، دقیق و باظرافت است. همچنین آهنگساز در ملودیپردازی خود، از گسترهی صوتیِ خاصِ خواننده بهرهی وافی برده است.
آواز و به ویژه خوانش شعر، در زمانهای که دیگر به ندرت آواز دستگاهیِ شستهرفتهای میشنویم، استاندارد است. اما در این آلبوم از سهتارِ سپیده مشکی -که با آلبومِ تکنوازی «بیواژه گفتگو» او را در قامت یک سهتار«زن»ِ توانا و مؤلف میشناسیم- در کنار دارا بودن ویژگیهای مثبت دیگر، سونوریتهی نحیفی را میشنویم که بخشی از این موضوع شاید به ضبط و نهاییسازیِ کار نیز مربوط باشد.
اگر یک شنوندهی علاقهمند بخواهد بداند که چرخِ موسیقیِ حفظ و اشاعهای، در پایان قرن چگونه میچرخد و اثری ساخته و پرداختهی ادامهی آن اندیشه، در پایانِ قرن چگونه صدا میدهد، با شنیدن این آلبوم به پاسخهایی خواهد رسید.
نتیجهی تلاشهای نسل گذشته در حفظ کردن و اشاعهدادن ایدئولوژیشان، امروز به حضور و فعالیت عاملینِ آلبومهایی از این دست انجامیده. اینان نیز با تولید اینگونه آثار، در کارِ حفظاند. بسترهای اجتماعیِ اشاعه اما تا چه میزان در ایرانِ امروز وجود دارد؟ حافظانِ امروز، سهمدرصدشان از مخاطبین موسیقی چقدر است و این آلبوم چند درصد از مخاطبین خود را -که «دستان» را شنیدهاند- قانع خواهد ساخت؟
پی نوشت
۱-کارگان یا رپرتوآر به معنی فهرستی از آثار و قطعات موسیقی است که بنا به اشتراکاتی در فرهنگ، بافت، نوازنده یا سازندهی آنها مجموع شدهاند.
***
گفتگوی هارمونیک
«با فراقت چند سازم» اثری است به آهنگسازی سپیده مشکی و آواز مجتبی عسگری. در این آلبوم ایرانی با یک رپرتوار کاملا کلاسیک روبرو هستیم. کار در مایه چهارگاه ساخته شده است؛ با پیش درآمد آغاز میشود و در ادامه ساز آواز، روند صحیح خود را در گوشههای مختلف دستگاه طی میکنند. این آلبوم که توسط گروه «آن» اجرا شده است توسط موسسه فرهنگی هنری پرده هنر موسیقی در سال ۱۳۹۶ منتشر شده است.
متون جالب و قابل قدر است.