منبعی قابل اتکا و بنیادین در شناخت موسیقی (۲)

همین ویژگی‌هاست که موجب شده است این کتاب بارها تجدید چاپ و روزآمد شود و هنوز نیز پس از گذشت چهار دهه کماکان به‌عنوان یکی از پُرطرفدارترین منابع اصلی برای درس‌های آشنایی با موسیقی ــ البته با تمرکز بر موسیقی کلاسیک یا هنری غربی ــ کاربرد و رواج داشته باشد.

برای ارائۀ یک ترجمۀ خوب و قابل‌اعتماد حداقل سه شرط اصلی و لازم را می‌توان برشمرد: تسلط به زبان مبداء، تسلط به زبان مقصد و، البته، اشراف به موضوع. حسین یاسینی، که خود دانش‌آموختۀ رشتۀ موسیقی از دانشگاه بریتیش کُلمبیای کاناداست، به خوبی حائز این هر سه ویژگی، به علاوۀ دقت‌نظر یک ویراستار کارآزموده و حرفه‌ای، است و بی‌تردید یکی از بهترین و دقیق‌ترین مترجمان و ویراستاران در حوزۀ ادبیات موسیقایی محسوب می‌شود.

ترجمۀ فارسی این کتاب برای نخستین‌بار توسط وی در سال ۱۳۷۷ منتشر شد که همان نسخه به دلیل استقبال فراوان مخاطبان بارها تجدید چاپ شده و تا کنون مورد استفادۀ بسیاری از علاقه‌مندان به شناخت موسیقی قرار گرفته است.

ویراست دوم ترجمۀ فارسی در انطباق با آخرین نسخۀ کتاب (ویراست دوازدهم، ۲۰۱۸) منتشر شده که تغییرات نسخۀ اخیر در یادداشت مترجم به‌طور دقیق و شفاف مشخص شده است. همچنین در ویراست جدید، علاوه بر بازنگری ترجمه و روزآمدشدن متن، معادل‌گزینی مترجم برای واژگان تخصصی موسیقی نیز بسیار شایان‌توجه است که در پایان کتاب در قالب «واژه‌نامه‌ی معادل‌ها» به صورت دوسویه (فارسی‌ـ‌انگلیسی و انگلیسی‌ـ‌فارسی) درج شده است. با توجه به این که کتاب حاضر کتابی بنیادین و مقدماتی در شناخت موسیقی محسوب می‌شود، و علی‌القاعده مخاطبان فراوانی دارد، در عمل در ترویج معادل‌های شماری از واژگان تخصصی در حوزۀ موسیقی کارآیی و نقش قابل‌توجهی خواهد داشت.

معادل‌گذاری‌های کتاب از سه دسته است: گزینش معادل‌های رایج، معادل‌های ساختۀ فرهنگستان و معادل‌های پیشنهادی مترجم. اگرچه در موارد معدودی برخی از معادل‌های انتخاب‌شده می‌تواند هنوز محل مناقشه باشد، ولی اصطلاحات مذکور با منطقی خاص و اندیشیده ساخته و پیشنهاد شده و اغلب در بافت کتاب و در نظامی که مترجم برساخته به خوبی نشسته است.

کتاب «درک و دریافت موسیقی» به‌صورتی آراسته و با دقت نظر منتشر شده است. این نکته نیز شایان توجه است که تمام کارهای آماده‌سازی کتاب (حروف‌چینی، صفحه‌آرایی، گرافیک، نت‌نویسی، نمایه‌سازی و ویراستاری) توسط شخصِ مترجم، و البته با حمایت ناشری فهیم و همراه، انجام شده است.

اگرچه مخاطبانِ نسخۀ اصلی کتاب (به زبان انگلیسی) عموم علاقه‌مندان و به‌ویژه دانشجویان رشته‌های غیرموسیقی (non-majors) هستند، ولی مطالعۀ نسخۀ ترجمه‌شده با توجه به کمبود منابع معتبر به زبان فارسی، و علی‌الخصوص با عنایت به ترجمۀ دقیق و روان و نیز معادل‌گزینی‌ اندیشیدۀ واژه‌های تخصصی و نمونه‌های صوتیِ فراوان در لوح فشردۀ همراه کتاب، به‌عنوان منبعی قابل اتکاء برای دانشجویان رشتۀ موسیقی نیز سودمند خواهد بود.