سعید یعقوبیان
کاشیهای کدر
این آلبوم مجموعه قطعاتی ساخته شده برای تار و عود است در سه بخش: سهگاه، چهارگاه و راستپنجگاه که هر کدام از این سه بخش شاملِ سه قطعهی کوتاه هستند.
ساختههای آرش آقایی در این مجموعه، قطعاتی با نظمِ روشنِ فرمالاند که از حیثِ زمانمندی، با انتخاب واحدها و دورههای متریکِ نهکوتاه و گاه نهمتقارن، و همچنین با تغییرات ریتمیک، یادآور ساختههای حسین علیزاده برای تار هستند و در بافتی که برای دوصدایی عرضه میکند یادآور -و شاید تکرارِ- تجربههای علینقی وزیری (که هنوز چنانکه باید شناخته و مرور نشدهاند). رویکرد مُدال در این قطعاتِ اغلب سریع و شتابان، چارچوب دستگاهیست: ماهوری که مدگردیهای مشخصِ متوالی و متنوعی را در پی دارد راستپنجگاه نامیده میشود، اگر قطعهی نخستِ بخشِ سهگاه در مد سهگاه میگردد قطعهی بعدی، درست در ایستگاهِ بزرگِ بعدیِ دستگاه یعنی مخالف سهگاه میایستد و قطعهی سوم، رِنگگونهای در سهگاه است. و چهارگاه نیز همانند بخشِ سهگاه.
اما ملودیپردازی کنترپوانتیک، محملی برای استقلال آهنگساز بوده است که تمام عناصر پیشین را به دنبال خود میکشد و محصولی جدید میآفریند. عودنوازیِِ آقایی نیز در چنین نظامی به خدمت گرفته شدهاست و زبان و بیانی متناسب با آن دارد که در اینجا -بر خلاف روالِ رایج که شیوهی نوازندگی، محتوای قطعهسازی را رقم میزند- به نظر میرسد سلیقه و مشیِ آهنگسازیِ یک نوازنده، بر شیوهی نواختناش تأثیر گذاشته است. «تار و عود» تلاشِ تجربهگرایانه و ارجمندِ یک آهنگساز ایرانیِ جوان است که دست و پنجهی تر و فرزی در عودنوازی نیز دارد.
اما فرایند ضبط و نهاییسازی اثر، تأثیر مخربی بر حاصلِ این تلاش داشته است. به استناد آنچه در متن مختصر دفترچه آمده «قطعات به صورتِ زنده و محیطی اجرا و ضبط» شدهاند. احتمالاً منظور از اجرای زنده، تصریح و تأکید بر اجرا و ضبطِ همزمانِ دو ساز بوده اما ضبط محیطی چه هدف و معنایی دارد؟ اگر منظور، ضبط خارج از باکس استودیوییست، محصول شنیداریِ این تجربه، به غایت بیکیفیت از آب درآمده است. صدای محیطی در آغازِ قطعات چنان قویست که فراتر از صدای هوا، در لحظهی نخست بخشی از موسیقی تصور میشود. همچنین در بخشهایی که عود در ناحیهی بمتر مینوازد، موسیقی مغشوش و نامفهوم شنیده میشود.
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
آلبوم «تار و عود» اثری با آهنگسازی آرش آقایی است. در این آلبوم آرش آقایی خود عود نواخته و غزل همایونی نوازندگی تار را به عهده داشته است. انتشارات چکاوک زنده رود اسپادانا این آلبوم را در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است.
۱ نظر