سعید یعقوبیان
ثانیه‌ای شیش و نیم
متن فیلم به واسطه‌ی ریتم بسیار تندش می‌توانست حتی تماماً بدون موسیقی باشد. به نظر می‌رسد کارگردان و آهنگساز هم به این موضوع واقف بوده‌اند و از همین رو صرفاً سه چهار لحظه‌ی کوتاه از کل فیلم گزین شده‌اند تا برای چند ثانیه موسیقی‌ای روی صحنه شنیده شود؛ موسیقی‌ای که می‌توانست نباشد. شاید بتوان چنین نتیجه گرفت که قصد بر آن بوده تا فیلم حتماً نام یک آهنگساز بر خود داشته باشد، آهنگسازی اسم و رسم دار.
سکانس آغازین و تیتراژِ پایانیِ فیلم است که موسیقیِ نسبتاً طولانی دارند. در باقیِ سکانس‌های گزین شده، برای چند لحظه، جایی چند تک‌نت روی پیانو، در جایی ضربانی سنگین از یک آنسامبل زهی و گاه سمپلی از سازدهنی روی تصاویر نشسته‌اند. با اینحال می‌توان فیلم را بدون هرگونه موسیقی نیز تصور کرد. به نظر می‌رسد در این صورت میزان تأثیرگذاری صحنه‌ها اگر بیشتر از صورتِ فعلی نباشد کمتر نخواهد بود. حتی پایانِ فیلم نیز می‌توانست با سکوت، بیننده را در غورِ عمیق‌تری از سالن سینما خارج کند. با اینحال ذره موسیقی‌های منفعلِ فیلم، دست‌کم اگر چیزی به صحنه‌ها نیافزوده‌اند چیزی از آنها نیز نکاسته‌اند.
اما چند پرسش باقی می‌ماند:
یک اینکه آیا صحنه‌های انگشت‌شمارِ نامزد شده برای سوار کردنِ موسیقی، بهترین انتخاب‌ها بوده‌اند؟ صحنه‌ی نمادینِ آب پاشیدنِ ناصر بر سرِ جماعتِ معتادانِ محبوس -که تا حدودی یادآور سکانسی از فیلم «فهرستِ شیندلر» (اسپیلبرگ، ۱۹۹۳) نیز هست- نمی‌توانست با موسیقی پررنگتر شود؟ اگر در اینجا ریتمِ تند فیلم چنین اجازه‌ای نداده و این تصویر از همان چند نت نیز محروم شده، صحنه‌ای که ناصر در زندان، حیرت‌زده به سیلِ معتادان خیره شده، با اینکه چندان کوتاه و لحظه‌ای نیز نیست چرا برای داشتن موسیقی انتخاب نشده است؟
دیگر اینکه آیا همین برش‌های گذرا، با داشتنِ عناصر مشترکِ موسیقایی -نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری- نمی‌توانست ماندگاری بیشتر و تاثیرگذارتری در ذهن بیننده-شنونده داشته باشد؟ پاسخ به این پرسش‌ها منوط به پاسخ به پرسش‌هایی کلی‌تر است: چقدر به موسیقی برای این فیلم فکر شده و چقدر زمان صرف آن شده است؟
نویز
***
گفتگوی هارمونیک
متری شیش و نیم فیلمی به نویسندگی و کارگردانی سعید روستایی و تهیه‌کنندگی سید جمال ساداتیان و محصول سال ۱۳۹۷ ایران است. آهنگسازی این فیلم از پیمان یزدانیان است. این فیلم نخستین بار در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر به روی پرده رفت و موفق شد برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شود. (نام فیلم برگرفته از قیمت کفن در تهران است.)
نقد خوبی بود ممنون