واکاوی نظری موسیقی امبینت (۳)

نقش آوانگارد کلاسیک در پیدایش امبینت

یکی از منابع اولیه امبینت، آوانگارد کلاسیک قرن بیستم است و در میان پیشگامان آن دو چهره متعلق به اواخر قرن ۱۹ کلود دبوسی (۱۹) و اریک ساتی (۲۰) وجود دارند که آثارشان به لحاظ بافت، تکنیک و همچنین اهمیت به فضا سازی با اصوات به جای تاکید بر مواد موسیقایی، به آثار امبینت شباهت های زیادی دارد.

اولین اثری که پیش از پیدایش امبینت ساخته شده ولی تعاریف ساختاری آن را در خود دارد قطعه (۲۱) “Furniture Music” از اریک ساتی که برای سولوی پیانو یا انسامبل کوچک نوشته شده است و به طور حیرت انگیزی با مفهوم ارائه شده توسط انو در مورد موسیقی امبینت مطابقت دارد: ایجاد یک محیط صوتی که به یکباره وارد آن نمی شویم بلکه سراسر محیط اطرافمان را فرا گرفته است.

دومین قطعه (۲۲) “The Afternoon Fawn” اثر کلود دبوسی (۱۸۹۴) یک پوئم سمفونی با اصوات امپرسیونیستیک و در عین حال شعرگونه اش هم به لحاظ موسیقایی و هم به لحاظ ساختِ بافت صوتی طوری نوشته شده است که بیش از هر عنصری، فضای صوتی در آن نمود دارد و بیشتر از هر سبکی به امبینت های هنرمندانه امروزی شباهت دارد. در این قطعه دبوسی درهای آزادی را به روی موسیقی غرب گشود و ساختارها و خط قرمزهای قوانین موسیقی را در هم شکست.

در اواسط قرن بیستم موسیقیدان آمریکایی جان کیج که ساخت موسیقی با قواعد از پیش تعیین شده را مطلقن نمی پسندید با استفاده از سر و صدایی که به طور تصادفی در ساز اختراعی اش «پیانوی مهیا شده» تولید می ‌شد و همچنین جنجالی که با قطعه «چهاردقیقه و سی و سه ثانیه» راه انداخت، منتقدان را عصبانی و در عین حال وادار به تفکر کرد و شنوندگان را به این چالش کشید که می توان از سکوت به عنوان شکل معتبری از بیان موسیقایی استفاده کرد. این نگرش های جدید به موسیقی، سبب شد که آهنگسازان و مخاطبان به غیر از عناصر معمول مانند هارمونی، ملودی و… به عناصر دیگری که می توانند شالوده یک اثر هنری را تشکیل دهند نیز فکر کنند.

امبینت و دهه ۱۹۶۰

بعد از کیچ دریچه های بسته باز شدند و گذز از قوانین آکادمیک آهنگسازی نه یک امر عجیب که یک الزام در بیان آزادانه شناخته شد. در این دهه با ظهور مکتبی از آهنگسازان آمریکایی با پیشینه کلاسیک که به می نیمالیست ها معروف شدند مواجهیم. آن ها ایده اصلی خود را از تکرار گرفتند و آن را برای ارکستر ها ی مختلف که شامل سازهای برقی و غیر غربی بودند، نوشته و اجرا کردند. استفاده از عنصر تکرار به مثابه بن مایه خلق موسیقی آن چیزی است که موسیقی امبینت از مینیمالیست ها به امانت گرفت.

پی نوشت

۱۹- Claud Debussy

۲۰- Erik Satie

۲۱- youtube.com

۲۲- youtube.com