پس از آن مى رسیم به گورستان دخمه اى. این سلف پرتره اى ترسناک از هارتمن است که در آن نقاش در گورستان دخمه اى، مى رود و جمعیت زیادى دور او هستند، هارتمن این نقاشى را تحت تاثیر توصیف هاى ویکتور هوگو از گورستان کشیده است. موسورگسکى ابتدا ریتم آن را افسرده و اندوهناک و بس شاد و امیدوارکننده در تونالیته ماژور نوشته است.
او در این قطعه دقیقاً به توصیف نقاشى هارتمن نپرداخته است. موسورگسکى در پارتیتور بالاى این قسمت نوشته است: «روح مهربان و خلاق هارتمن مرا به سوى جمجمه ها و متوسل شدن به آنها هدایت مى کند، پس از آن و این جمجمه ها شروع به درخشیدن مى کنند. » در اینجا لازم به ذکر است که در گورستان هاى دخمه اى منبع نور شمع ها و یا روغنى بوده است که داخل جمجمه ها مى سوزاندند.
بابا یاگا که موومان بعدى این اثر است، یک اسطوره روسى است که در داستان ها آمده است. او در کلبه اى بر روى پاهاى پرندگان زندگى مى کرده. هارتمن بر این اساس طرح یک ساعت را کشیده است. این یکى از موومان هاى تاریک این سوئیت است. در آخر ما به دروازه بزرگ شهر کى یف مى رسیم. هارتمن آن را براى دروازه جدید شهر طراحى کرده بود که متاسفانه هیچ گاه ساخته نشد.
موسیقى آن با چندین آکورد طولانى و بزرگ شروع مى شود که بزرگى در صلابت دروازه شهر را به ما نشان مى دهد. سپس دوباره تم پرومناد شنیده مى شود که این بار با ضرب چهار چهارم است. این احتمالاً نشان دهنده مردمى است که با هم از دروازه عبور مى کنند. آخر این موومان حالت فاتحانه اى دارد. این اثر را چندین نفر براى ارکستر تنظیم کرده اند که معروف ترین آنها متعلق است به موریس راول.
او آهنگساز فرانسوى است و نخستین بار این اثر در ماه مه سال ۱۹۲۳ در پاریس به رهبرى سرژ کوسه ویتسکى اجرا شد. راول از رنگ هاى صوتى مختلفى استفاده کرده است. البته تنوع ساز هایى که او انتخاب کرده خیلى زیاد نیست. اما با استفاده از ساز هاى دیگر احساسى را القا کرده است که پیانو به تنهایى قادر به نشان دادن به آن نبود.
تنظیم هاى بسیارى براى ارکستر از این اثر وجود دارند که در اینجا به ذکر نام چند تن از آهنگسازان بسنده مى کنم. آنها عبارتند از: سر هنرى وود، لوسین کائیه، لئوپولد ایستا کفسکى و اشکنازى. یک گونه راک هم از این اثر در دهه ۱۹۷۰ ساخته شده است. موسورگسکى بعد از مرگش معروف شد. تابلو هاى یک نمایشگاه او هم همین وضعیت را داشت.
تا سال ۱۸۸۶ یعنى پنج سال بعد از مرگ این هنرمند این اثر چاپ نشد ولى بعد از انتشارش در میان مردم از محبوبیت خاصى برخوردار گشت. پیانیست هاى بسیار معروفى این اثر را نواخته اند. از معروف ترین آنها اجراى خارق العاده اى ریخته در سال ۱۹۵۸ است اجراى بى نظیر او به این شاهکار بزرگ موسیقى محبوبیت زیادى داده است.
خیلی زیباوجالب بود،ممنون.