«نگاره ها» کاری تازه از رضا والی

«نگاره ها» (Calligraphies) نام آلبومی تازه از ساخته های رضا والی، آهنگساز موفق ایرانی مقیم آمریکا، است که چندی پیش به وسیله کمپانی آلبانی رکوردز(Albany Records) در سطح جهانی پخش شده است. این آلبوم دربرگیرنده سه اثر به نام های «کوارتت زهی شماره ۲»، «کوارتت زهی شماره ۳» و «نگاره ها» است که به ترتیب در سال های ۱۳۷۱، ۱۳۸۰ و ۱۳۷۹ ساخته شده اند و در ضبط اخیر به وسیله کوارتتو لاتین آمریکانو (Cuarteto Latinamericano) به اجرا درآمده اند.

رضا والی، متولد ۱۳۳۱، پس از چندین سال تحصیل در هنرستان عالی موسیقی (کنسرواتوار تهران) راهی اتریش شد و در آکادمی موسیقی و هنرهای نمایشی وین به فراگیری رشته های آهنگسازی و آموزش موسیقی پرداخت. پس از این دوره به آمریکا عزیمت کرد و در نهایت در سال ۱۳۶۴/۱۹۸۵ به دریافت دکترای آهنگسازی و تئوری موسیقی از دانشگاه پیتسبورگ نایل آمد. والی برنده جایزه «افتخار» از وزارت فرهنگ و هنر اتریش در سال ۱۳۵۵ است و شورای هنری شهر پیتسبورگ نیز در سال ۱۳۷۱ به وی عنوان «هنرمند برجسته مهاجر» اعطا کرد. او از سال ۱۳۶۷ استاد آهنگسازی در دانشگاه کارنگی ملون (Carnegie Mellon) در همین شهر است.

بشنوید قسمتی از آلبوم “نگاره ها” اثر رضا والی

ساخته های رضا والی از دوران تحصیل در اتریش تا کنون به وسیله گروه های مجلسی و ارکسترهای متعددی چون ارکستر فیلارمونیک شمال شرق پنسیلوانیا، ارکستر سمفونیک شیلی، گروه موسیقی نو پیتسبورگ، کوارتت کرونوس و … در کشورهای گوناگون به اجرا درآمده است. پیش از آلبوم «نگاره ها» از وی دو سی.دی که ویژه آثار اوست در سال های ۱۳۷۴ و ۱۳۸۳ در آمریکا منتشر شده است؛ «فولکلور ایران» (Persian Folklore) و «کنسرتو فلوت».

نخستین اثر در سی.دی «نگاره ها»، «کوارتت زهی شماره ۲» است که به کوارتتو لاتین آمریکانو تقدیم شده است و نخستین اجرای آن نیز توسط همین کوارتت در بهار ۱۳۷۱ صورت گرفت. این اثر، نشان دهنده دوره ای تازه در فعالیت های آهنگسازی رضا والی است: خروج از فضای موسیقی مدرن که ساخته هایش در دهه ۱۳۶۰/۱۹۸۰ را در بر گرفته بود و گرایش پیدا کردن به شیوه ای تونال-مدال که عمیقاً از موسیقی محلی ایران تاثیر پذیرفته است. ساختار «کوارتت زهی شماره ۲» از فرم کلاسیک کوارتت پیروی می کند. موومان های یکم و چهارم به فرم سونات ساخته شده اند. موومان دوم یک اسکرتسو است و سومین موومان، موومانی ملایم به نام «فونبر»(Funebre) است. همه موومان ها به هم پیوسته اند.

دومین کار در آلبوم «نگاره ها»، «کوارتت زهی شماره ۳» به سفارش «دوستداران موسیقی مجلسی آریزونا» آفریده شده است. به گفته آهنگساز: «ایده های اصلی برای ساخت این کوارتت از موسیقی دستگاهی ایران گرفته شده است؛ شخصیت مدال، کوک، ریتم و فرم با دستگاه نوا پیوند دارد البته دومین موومان که ریتمی تند و نامتقارن دارد بر پایه یک ترانه محلی نوشته شده است.» این کوارتت از سه موومان (لارگو، مولتو آلگرو، لنتو) تشکیل شده که بدون وقفه اجرا می شوند.

سومین قطعه «نگاره ها» (شماره ۱، ۲ و ۳) که نام آن به آلبوم داده شده برای نخستین بار در سال ۱۳۷۹ به وسیله کوارتتو لاتین آمریکانو در جشنواره تریبون جهانی موسیقی نو در شهر مکزیکوسیتی نواخته شد. کوشش آهنگساز در جنبه های گوناگون این اثر نیز اتکا بر دستگاه های موسیقی ایرانی به ویژه شور بوده است. دستگاه شور در بخش های یکم و سوم «نگاره ها» گسترش داده شده و «بیات زند» (زیرمجموعه ای از شـور) نیز در دومین بخش به کار گرفته شده است. در «نگاره ها» و «کوارتت زهی شماره ۳» آهنگساز به طور جدی از سیستم موسیقی غربی فاصله گرفته و ساختار آهنگسازی خود را بر اساس دستگاه های موسیقی ایرانی بنا کرده است.

بشنوید قسمتی از آلبوم “نگاره ها” اثر رضا والی

اجرا کننده این آثار، کوارتتو لاتین آمریکانو، که در زمینه ارائه کارهای کلاسیک و مدرن کنسرت های بسیاری را در سراسر جهان برگزار کرده، به تازگی برای دریافت دو جایزه گرَمی (Grammy) نیز نامزد شده است.