مندلسون – پیانو تریو ، اپوس ۴۹ ، موومان اول

فلیکس مندلسون از جمله آهنگسازان دوره رمانتیک است که علاوه بر آهنگسازی و رهبر ارکستر، نوازنده چیره دست پیانو ، نویسنده ای برجسته، نقاشی ممتاز و شناگری ماهر محسوب می شد؛ به بازی شطرنج بسیار علاقه داشت و یک بازیگر حرفه ای بیلیارد بود.

مندلسون از سن نه سالگی بعنوان یک پیانیست برجسته شناخته شده بود و قبل از سیزده سالگی بسیاری از کارهای خود برای ارکستر و پیانو را تهیه کرده بود. در مقایسه با استعداد و قریحه آهنگسازی، تنها کسی را که می توان با او مقایسه کرد موتسارت است. (در واقع او نیز همانند موتسارت عمر کوتاهی داشت و تنها ۳۸ سال زندگی کرد.)

در طبقه بندی سبک موسیقی، کارهای او را در دسته رمانتیک کلاسیک قرار می گیرد، نمود شخصیت ممتاز و برجسته مندلسون بوضوح در کارهای وزین او دیده می شود.

در اینجا نگاهی داریم به موومان اول پیانو تریو در “ر” مینور، اپوس ۴۹ از مندلسون که یکی از زیباترین کارها برای ارکستر مجلسی است. این تریو در چهار موومان برای پیانو، ویولن و ویولن سل تهیه شده است.

First Movement : Molto allegro ed agitato
این موومان بدون هیچ مقدمه ای شروع به برقرار کردن ارتباط و صحبت با انسان می کند و از زیباترین کارهای موسیقی مجلسی است. آمیخته ای از آرامش سازهای زهی بعلاوه هیجاناتی است که پیانو به قطعه می دهد. موسیقی با اجرای ملودی توسط ویولن سل و همراهی پیانو آغاز می شود و سپس ویولن سل جای خود را به ویولن می دهد و پس از مدت کوتاهی پیانو با اجرای آکوردهای شکسته، پیچیده و زیبای خود به سبک کلاسیک – رمانتیک شروع به خودنمایی می کند.

موومان اول – قسمت آغازین

به زیبایی بی حد و مرز قطعه دقت کنید و بخصوص اگر قبلآ آنرا گوش نداده اید، به توانایی آن در جذب و نفوذ به درون احساسات خود توجه کنید. بخصوص هنگامی که موسیقی از گام “ر” مینور به “لا” ماژور می رود و هیجان موسیقی بالا می گیرد.

دقیقه دوم از مومان اول با موسیقی آرام ویولن آغاز میشود اما دیری نمی یابد که پیانو آکوردهای بسیار سریع شکسته – چهارلا چنگ – را اجرا می کند، بطوری که فقط صدایی شنیده می شود و شاید نتوان نت های مختلف آنها را از یکدیگر تشخیص داد. (لازم به ذکر است که اجرای بخش پیانوی این تریو از جمله کارهای دشوار برای این ساز است.)

ویولن ملودی ساده خود را ادامه می دهد و پیانو با غرش های خود ملودی را همراهی می کند و سپس خود به اجرای همان تم ویولن اقدام می کند. این قسمت با بازگشت سازهای زهی به تم آغازین ادامه پیدا می کند.

موومان اول – از دقیقه دوم

پس از این قسمت آهنگساز برای مدت دو و نیم دقیقه به بسط ، مدولاسیون و ارائه واریاسیون هایی از تم زیبای اول موسیقی می پردازد. آهنگساز در این قسمت از موسیقی بیش از همه به پیانو اجازه خودنمایی می دهد. نباید زیبایی قسمتی را که پیانو و ویولن سل بصورت سئوال و جواب با یکدیگر به اجرای موسیقی می پردازند را فراموش کرد.

موومان اول – از دقیقه سه و نیم

همانطور که شنیدید این قسمت با یک کادانس ملودیک به آرامش و سکوت کامل منتهی می شود. پیانو شروع به اجرای تم می کند و پس از آن دو ساز دیگر زهی به پیانو پیوسته و تم – ماژور – را اجرا می کنند.

مندلسون قسمت اوج (Climax) موومان اول را در قسمت انتهایی کار گنجانده است. پیانو مجددآ هیجان زده (شاید اصطلاح وحشی بهتر باشد) می شود و با اجرای نتهای چهارلا چنگ و استفاده از تمام گستره صوتی خود، یک کادانسی را به انتها می رساند؛ این در حالی است که سازهای زهی در همین حال تم مینور اولیه را اجرا می کنند.

موومان اول – سه دقیقه آخر