گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

به مناسبت ۷ مهر تولد حسین دهلوی (۳)

لازم به یاد آوری است که علاوه بر بسیاری از سنت گرایان، حتی برخی از غرب گرایان هم چون دکتر هرمز فرهت هم در کل با چند صدایی کردن موسیقی ایرانی مخالفت دارند و بر این اعتقادند که این عمل ظرایف و پیچیدگی های موسیقی ایرانی را زایل میکند چراکه به زعم آنها هم موسیقی ایرانی ذاتا خصلت تک نوازی و بداهه پردازی دارد. (از جمله رجوع شود به مصاحبه با هرمز فرهت مندرج در گزارش موسیقی ۱۹).

۴) کار های مهم دهلوی در عرصه موسیقی ایرانی در چند عرصه آموزش، مدیریت، آهنگسازی، نویسندگی، تشکیل ارکستر های نوین و تلاش در ایجاد سازهای جدید ایرانی قابل ارزیابی است.

در زمینه آموزش همین بس که بسیاری از موسیقی دانان و آهنگسازان برجسته کشورمان مستقیم و غیر مستقیم زیر نظر او در هنرستان موسیقی ملی و تحت مدیریت او در عرصه های ملی و جهانی درخشیدند. کسانی چون: علی رهبری، کامبیز روشن روان، حسین علیزاده (بصورت مستقیم) و فرهاد فخرالدینی (بصورت غیر مستقیم) او در هنرستان ضمن داشتن سمت ریاست، استاد دروسی چون تئوری موسیقی ایران، تلفیق شعر و موسیقی، فرم موسیقی، هارمونی، ارکستر (و آهنگسازی به صورت ورک شاپ) بود.

در عرصه مدیریت هم باید از مدیریت درخشان او در حدود ۱۰ سال بر هنرستان موسیقی ملی یاد کرد که ذکر جزییات آن در اینجا میسر نیست (برای اطلاعات بیشتر به گزارش موسیقی ویژه دهلوی ش. ۴۷ مراجعه شود) فقط می توان در اینجا به یکی از کار های او که مرتبط با ساختن ساز است، اشاره نماییم.

او در این دوره با همکاری کارگاه سازسازی وزارت فرهنگ وهنر (به سرپرستی ابراهیم قنبری مهر) ساختن تعدادی سنتور کروماتیک و بم را در دستور کار خود قرار داد که این سازها جزو سازهای ارکستر موسیقی ملی قرار گرفتند و در ارکستر های صبا و رودکی مورد استفاده واقع شدند. سنتورهای کروماتیک دارای هفت خرک اضافی نسبت به سنتور های معمولی بودند و سنتورهای بم دارای ۹ خرک اضافی. در سالهای بعد با تشکیل ارکستر مضرابی به سال ۱۳۷۱ (که در واقع اولین ارکستر جدی ساز های ایرانی در کل تاریخ ایران بوده است) از این سنتورها در ارکستر دیگر استفاده نشد ولی در این ارکستر برای حل شدن مشکل کوک سنتور یک خرک در کنار برخی خرک ها اضافه شده بود تا نوازندگان بتوانند با سرعت به صداهای مورد نیازشان دست پیدا کنند.

همچنین در این ارکستر، سیم پنجم تار باز شده بود، از سازهای مهجوری چون عود و قانون هم استفاده گشته بود و از تنبک هم به شیوه متفاوتی استفاده شده بود. شایان ذکر است که اگر لوریس چکنواریان (با تصنیف باله سیمرغ) و احمد پژمان (با ساختن باله عیاران) از پایه گذاران اولین موسیقی های چند صدایی معاصر، برای سازهای تمام ایرانی به حساب آیند، حسین دهلوی هم پایه گذار اولین موسیقی های چند صدایی برای ارکستر بزرگ تمام ایرانی است (در چارچوب ارکستر مضرابی)

مقالات او هم در راستای مقالات درخشان عرصه موسیقی شناسی بخصوص در عرصه رابطه موسیقی ایرانی با غربی و در کل در راستای تبیین تئوریک کارهای اوست که با زبانی بسیار ساده و شیوا نگاشته شده اند و بخش اعظم آنها در دوران گذشته در شماره های مختلف مجله موزیک ایران به چاپ رسیده بودند.

علی عظیمی نژادان

علی عظیمی نژادان

۱ نظر

بیشتر بحث شده است