Sonny Boyاسطوره سازدهنی بلوز(۷)

در سال ۱۹۶۳ سانی بوی به همراه سایر هنرمندان بلوز دز مجموعه تورهای دور اروپا با نام American Folk Blues Festival شرکت کرد و به گواهی نقدهای چاپ شده در مطبوعات آن زمان از موفقترین چهره های این تور بود. سانی بوی غیر از اینکه نوازنده فوق العاده ای بود شگردهای نمایشی جذابی هم داشت که محبوبیتش را بین تماشاگران اروپایی بیشتر می کرد.

مثلا هنگام نواختن سازدهنی آن را یک وری داخل دهانش می گذاشت (مثل سیگار) و گاهی ساز را به حالت افقی کاملا به داخل دهانش فرو می برد و با دهان بسته (و لبخندی بزرگ و مضحک!) صدای ساز را درمی آورد یا از این عجیب تر می توانست همزمان دو سازدهنی بنوازد: یکی با دهان و دیگری با بینی (با بینی بزرگش!). در آن زمان نهضت احیای بلوز (Blues Revival) به تازگی در اروپا شکل گرفته بود و هنرمندان بلوز از عزت و احترام زیادی برخوردار بودند. سانی بوی هم که شرایط را باب میلش می دید پس از اتمام تور در بریتانیا ماند و به اجرای برنامه با گروه های راک جزیره مانند The Yardbirds و The Animals پرداخت و چند کار هم با Chris Barber (نوازنده برجسته ترومبون و از پیشگامان British Blues ) ضبط کرد. بخشی از این آهنگها بعدها در آلبومی به نام Sonny Boy Williamson In Europe منتشر شد.

سانی بوی حتی در برهه ای به فکر اقامت دائم در اروپا افتاده بود و یکی از آخرین آهنگ هایی که در سال ۱۹۶۴ در بریتانیا (با گیتار Jimmy Page ) ضبط کرد نامش بود: I’m Trying to Make London My Home . ولی عاقبت دوری از وطن را طاقت نیاورد و در اواخر سال ۱۹۶۴ به می سی سی پی بازگشت تا اجرای King Biscuit Time را که ربع قرن پیش شروع کرده بود دوباره از سر بگیرد.

Sonny Payne مجری وقت رادیو KFFA که فکر می کرد در اروپا به سانی بوی خیلی خوش گذشته و قصد اقامت در آنجا را داشته است از بازگشت او شگفت زده شده بود. یکبار بعد از برنامه پرسیده بود: “چرا برگشتی؟” و سانی بوی جواب داده بود: “اومدم خونه تا بمیرم. میدونم که حالم خوش نیست.” Sonny Payne پرسیده بود: “از کجا میدونی که قراره بمیری؟” و Sonny Boy گفته بود: “ما مثل فیل ها هستیم. میدونیم.”

پس سانی بوی دلیل مهمتری برای بازگشت به خانه داشت: گویی بازآمده بود تا مرگ را دریابد. در ماه های آخر عمرش به کمک دوستان قدیمش Houston Stackhouse گیتاریست و Peck Curtis درامر (همان دو نفری که در تصویر مربوط به King Biscuit Time می بینبد) به سیر و سیاحت از مناطق جنوبی و دیدار از دوستان و آشنایان مشغول بود و گاهی وقتش را به ماهی گیری می گذراند. در همان زمان (اوایل سال ۱۹۶۵) گروه The Band در شهر هلنا بود. Levon Helm خواننده/درامر گروه در همان حوالی به دنیا آمده و با شنیدن صدای سانی بوی در برنامه King Biscuit Time بزرگ شده بود.

آنها خیلی علاقه داشتند سانی بوی را از نزدیک ببینند و با هم برنامه داشته باشند. از بخت خوش سانی بوی در آن زمان در هلنا به سر می برد و گروه توانستند با کمی پرس و جو در یکی از کافه های محلی پیدایش کنند و حتی با هم یک اجرای زنده ترتیب دهند. در آن شب سانی بوی مرتب به داخل یک قوطی خالی تف می کرد.

بعدها Robbie Robertson (گیتاریست کانادایی گروه)تعریف کرد که : “اول فکر می کردم که دارد تکه های جویده تنباکو را بیرون می دهد ولی آخر شب دیدم که قوطی خالی پر از خون شده بود.” روز ۲۵ می ۱۹۶۵ دوستانش منتظر بودند تا برای اجرای برنامه به رادیو بیاید. وقتی از او خبری نشد به خانه اش رفتند و او را در بسترش مرده یافتند. پیکرش را در گورستان شهر Tutwiler می سی سی پی به خاک سپردند که دو خواهرش ساکن آنجا بودند. در سال ۱۹۸۰نامش وارد تالار افتخارات بلوز (Blues Hall of Fame) شد.

Jean-Jacques Milteau نوازنده برجسته فرنسوی و پدر Blues Harp فرانسه در مورد Sonny Boy تعبیر جالبی دارد. وی می گوید: “به زعم من اگر فهرستی از مهمترین “سازندگان” قرن بیستم را تهیه کنیم، Sonny Boy هم باید در این فهرست باشد.”

تا هنگام مرگ در سال ۱۹۶۵، Sonny Boy Williamson با بسیاری از بزرگترین های بلوز، از Robert Johnson و Big Joe Williams در دهه ۳۰ گرفته تا Eric Clapton (با گروه The Yardbirds)، Jimmy Page (از گروه Led Zeppelin) و Robbie Robertson (از گروه The Band) و Eric Burdon (ازگروه The Animals) و نیز گروه The Allman Brothers در سالهای آخر نوازندگی کرده بود. برنامه King Biscuit Time هم که او در سال ۱۹۴۱ پایه گذاری کرد هنوز در حال پخش است و تاکنون با بیش از ۱۵۰۰۰ برنامه پخش شده، عنوان پردوام ترین برنامه موسیقی رادیویی را در ایالات متحده به خود اختصاص داده است.

آنچه او با سازی کوچک و ده سوراخه به نام ساز دهنی خلق کرد، تاثیری بی مانند بر موسیقی بلوز، R&B و راک در دهه ۵۰ تا ۶۰ و سالهای بعد از آن گذاشت. به خصوص برخی از گروههای راک انگلیسی دهه ۶۰ مثل John Mayall‌و گروه Blues Breakers و یا The Yardbirds ونیز گروه Led Zeppelin متاثر از نوازندگانی چون Sonny Boy Williamson II آثار ماندگاری خلق کردند که خود تبدیل به آهنگهایی کلاسیک شدند. مثلا یکی از Hit های گروه Led Zeppelin آهنگ One Way Out بود که در اصل ساخته سانی بوی بود و در نسخه اصلی با گیتار Buddy Guy اجرا شده بود. به قسمتی از این آهنگ گوش دهید.

همچنین بسیاری از نوازندگان برجسته سازدهنی در دهه ۱۹۶۰ و بعد به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر هنر وی بوده اند. بزرگانی چون Little Walter ، Junior Wells ، James Cotton ، Billy Boy Arnold و بسیاری دیگر از این دسته اند. سانی بوی زمانی در پاسخ به Billy Boy Arnold که پرسیده بود برای بهتر شدن نوازندگیش باید چه کار کند گفته بود:
“Just play it boy, ’cause if you don’t play your harp nothin’ gonna happen”

منابع:

وب سایت www.allmusic.com

وب سایت www.sonnyboy.com
وب سایت www.kingbiscuittime.com

وب سایت www.planetharmonica.com

کتاب Deep Blues نوشته Robert Palmer

مجله Guitar One شماره May 2005
یادداشتهای داخل جلد (Liner Notes) آلبوم King Biscuit Time به قلم Paul Oliver