محمدعلی مزینانیان
۴-۲-ب: دستور تار و سه‌تار دورۀ متوسطه
این کتاب در سال ۱۳۸۰ توسط حسین علیزاده به رشته تحریر در آمد و یکی از بهترین کتاب‌های آموزشی برای تار و سه‌تار است که برای آشنایی با گوشه‌های آوازی و ضربی‌های ردیف میرزا عبدالله بسیار مفید است ضمناً این کتاب برای ساز سه‌تار مضراب‌ها تفکیک شده است و موارد لازم توضیح داده شده است که می‌توان به عنوان یک کارگان مناسب و مفید برای ساز سه تار هم از آن استفاده نمود.
۴-۲-۱- ویژگی‌ها
۱- آشنا شدن و درک سریع تر هنرجویان از محتوای موسیقی دستگاهی و اجرای آن در همان ابتدای راه.
۲- آشنایی هنرجو با شکل‌های مختلف قطعات ضربی در موسیقی ایرانی همانند (پیش درآمد، چهارمضراب و رنگ) در هر دستگاه یا آوازهای منشعب از دستگاه‌ها.
۳- استفاده از تکنیک‌های مضرابی و پنجه‌کاری آموزش داده شده در کتاب دوره ابتدایی به شکلی بسط و گسترش داده شده که این تکنیک‌ها را در اجرای ردیف دستگاهی به شکلی مشابه در این کتاب می‌توان دید و با استفاده از این الگوهای ریتمیک می‌توان در بداهه نوازی‌ها از آن استفاده کرد.
۴- هنرجو با تمرینات این کتاب به شکل‌های مختلف فرا می‌گیرد که مثلا گوشه درآمد یک دستگاه صرفاً همان چیزی که در ردیف آمده نیست و می‌توان آن را به شکل دیگری اجرا کرد که همان حال و هوا را داشته باشد و با همان اسم باشد ضمن
رعایت نت شاهد و ایست و مدِ مربوطه.
۵- ضربی‌ها و چهارمضراب‌های ابداعی توسط نگارنده فوق العاده تکنیکی، بسیار زیبا و هوشمندانه طراحی شده به گونه ای که درجاهای مناسب با پلی بسیار حکیمانه به دستگاهی دیگر و گوشه‌ای مناسب رفته و دوباره به دستگاه اصلی برمی‌گردد (فرود) و در اینجا است که می‌توان به ظرافت‌های موسیقی دستگاهی و کاربرد و خلاقیت در اجرای متفکرانه در موسیقی دستگاهی (ردیف) رسید به گونه‌ای که همه مردم وقتی اجرای ردیف را با این تکنیک ببینند و بشنوند از ردیف دستگاهی لذت ببرند و با آن ارتباط برقرار کنند.
۴-۲-۲- نقاط ضعف
به نظر نگارنده هیچ نقطه ضعفی در این کتاب دیده نمی‌شود و همه قطعات با تفکری عمیق و با پشتوانه سالیان طولانی تجربۀ نوازندگی و آموزش موسیقی از نویسنده کتاب برگرفته شده است.
۵- نکات عمومی پداگوژی در رابطه با آموزش موسیقی از بررسی کارگان‌های ذکر شده که به نظر نگارنده رسیده است:
الف: آموزش موسیقی برای همه (به غیر از استثنائات) بدون استاد و مدرس تقریبا امکان‌پذیر نمی‌باشد، ولی روش خودآموزی به عنوان بهترین روش برای فراگیری موسیقی، مورد نظر بسیاری از اساتید صاحب نظر می‌باشد.
ب: همچنین در رابطه با آموزش موسیقی در کارگان‌های ذکر شده، جلال ذوالفنون تاکید بیشتری در استفاده از نت به همراه گوش فرادادن، به قطعات مورد نظر داشته است که این مورد هم مورد نظر بیشتر اساتید است.
ت: برای فراگیری یک قطعه ابتدا بایستی ذهن هنرجو آماده شود (حافظه دیداری) شامل خواندن نت، آرتیکولاسیون‌ها و مضراب‌ها، علائم سرکلید، تشخیص گام، تنالیته، مُد و…) سپس وزن قطعه مورد نظر به همراه (سلفژ پارلاتی و کانتاتی) و پس از آن اجرای بدون مضراب (حافظه انگشتان) و سپس قطعه مورد نظر با مضراب‌ها و انگشت‌گذاری صحیح از سرعت کم به تمپوی مورد نظر تمرین شود (حافظه شنیداری) و در صورت لزوم گوش دادن به نمونۀ صوتی آن قطعه از اجراهای اساتید مختلف برای درک بیشتر از تفاوت اجراها (لحن، سونوریته و موزیکالیته).
ج: نمی‌توان از کارگانی یگانه برای همۀ هنرجویان استفاده کرد و بایستی هر هنرجو با توجه به شرایط خاص خودش کارگانی یا قسمت‌هایی از یک کارگان را برای آموزش انتخاب کرده و سپس به آموزش پرداخت.
د: مطالعه و فراگیری، تئوری موسیقی، تاریخ موسیقی، هارمُنی، کنترپوان و سلفژ کمک شایانی در فراگیری موسیقی دارد و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد.
۱ نظر