نزهت امیری
رهبر ارکستر باید تجسمی واقع‌بینانه از فضای فیزیکی و روانی روند تمرینات داشته باشد. تأمین شرایط برای چنین فضایی، قبل، حین و بعد از فرآیند تمرین بر عهدۀ رهبر ارکستر است. در اینجا چند نکته وجود دارد:
۱- آیا فضای تمرین سازمان‌دهی خوبی دارد؟
۲- آیا اعضای گروه در بارۀ نوع تمرینات در فرآیند تمرین، هم‌فکرند؟
۳- آیا رهبر ارکستر برای تمرین آماده است؟
۴- آیا نوازندگان قطعات خود را قبل از فرآیند تمرین به خوبی آماده کرده‌اند؟
۵- آیا رهبر ارکستر و نوازندگان آماد‌ۀ تمرکز حداکثری در طول فرآیند تمرین هستند؟
۶- آیا نوازندگان آماده‌اند که با موزیکالیتۀ مناسب و حساسیت بالا، با سایر اعضای گروه بنوازند؟
۷- آیا همۀ نوازندگان رهبر را به‌خوبی نگاه می‌کنند تا به ظرافت‌ها و لطایف تفسیر او از موسیقی، به‌درستی پاسخ دهند؟
۸- رهبر ارکستر در برابر گفت‌و گوها، حواس‌پرتی‌ها و سایر چیزهایی که باعث از دست رفتن تمرکز گروه می‌شوند، چقدر با نوازندگان مدارا می‌کند؟
بی‌شک، دست‌یابی به یک فضای آرمانی بی‌نقص در فرآیند تمرین، نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و آماده‌سازی‌های دقیق بسیاری است. هیچ فرآیند تمرینی بی‌نقص نخواهد بود. دست‌یابی به چنین محیط تمرینی، در طول زمان تکامل می‌یابد و چه بسا در برخی شرایط، ممکن است محقق نشود. با این حال، با گذشت زمان، رهبر ارکستر با تلاش هم‌زمان بر جنبه‌های مختلف تمرین، باید آرام آرام شاهد به‌بود سناریوی انتخابی‌اش باشد. در ادامه، جنبه‌های خاصی از تمرینات که منجر به دست‌یابی به محیط‌های این‌چنینی می‌شوند، پوشش داده شده‌اند. حال بیایید جنبه‌های فیزیکی، روان‌شناختی و موزیکال را به تفصیل بررسی کنیم.
جنبۀ فیزیکی
رهبر ارکستر باید مجموعه‌ای از آماده‌سازی‌ها و مقدمات ضروری را، برای جنبه‌های فیزیکی محیط تمرین، در نظر بگیرد. جنبه‌های فیزیکی شامل صندلی‌ها و شیوۀ چیدمان آن‌ها، پایه‌های نت، نت‌ها، کتاب‌خانۀ موسیقی، پوشه‌ها (و مداد)، قفسه‌ها‌ی نت، وایت‌برد یا سایر نمایش‌گرهای دیداری، تیونر و سایر دستگاه‌های الکترونیکی (از جمله تجهیزات ضبط)، نورپردازی، کنترل دما، رطوبت، تهویه، محل نگه‌داری سازها، دست‌رسی به سازها و تجهیزات ویژه (مانند چنگ، سینتی‌سایزر، مترونوم، میکروفون‌ها و غیره) و سکو‌ها و سازه‌های آکوستیکی، جای‌گاه رهبر، مراکز پشتیبانی و سایر تجهیزات ضروری برای به‌بود محیط تمرین است. گرچه ممکن است بسیاری از این‌ها بی‌اهمیت به نظر برسند، اما باید از قبل پیش‌بینی شده باشند.
رهبر ارکستر باید زمان و تلاش کافی به‌کار بَرَد تا از وجود و در دسترس بودن این جنبه‌های فیزیکی، مطمئن شود. صندلی‌ها و پایه‌های نت را می‌توان با هم در نظر گرفت. برخی سازها، یک صندلی و یک پایه نیاز خواهند داشت، اما در بیشتر مواقع برای هر دو صندلی، یک پایه درنظر گرفته می‌شود. هرگز نباید به سه نوازنده یک پایه‌نت اختصاص داد؛ این کار سبب می‌شود که حداقل یکی از نوازندگان، به دلیل دید ضعیف، رهبر را نبیند.
۱ نظر