نزهت امیری
یکی از نکات اصلی این است که در اجرا با سازهای مختلف، باید فضای کافی برای صندلی‌ها و پایه‌های نت درنظر گرفته شود. برخی از نوازندگان به دلیل اندازه و ساختار فنی ساز‌شان، به فضای بیشتری نیاز دارند. نوازندگان سازهای زهی – خصوصاً ویولنسل و کنترباس – به دلیل اندازۀ ساز و حرکت آرشه، به فضای بیشتری نسبت به بادی‌ها نیاز دارند. (گرچه نوازندۀ باس – با یک پایه‌نت برای هر نفر- راحت‌تر خواهد بود؛ در عوض ورق زدن صفحه برایش دشوار خواهد شد.) نوازندگان هورن فرانسوی و فلوت نیز به دلیل نحوۀ نگه داشتن ساز، نیاز به فضای کِناری بیشتری دارند.
سازهای کوبه‌ای، بسته به نوع و تعدادشان، به فضای بیشتر و سازماندهی مشخص‌تر و دقیق‌تری نیاز دارند. منظور از تخصیص فضا، چیدمان فیزیکی پایه‌های نت و سازهای مختلف است، چرا که بیشتر سازهای کوبه‌ای در حالت ایستاده نواخته می‌شوند. (به استثنای تیمپانی و سازهای کوبه‌ای صحنه‌ای) و نوازندگان، به دلیل اندازه و فاصلۀ زیاد میان سازها، به پایه‌های جداگانه نیاز دارند.
آنها هم‌چنین به فضایی نیاز دارند تا چوب‌ها، چکش‌ها و سایر تجهیزات را در دسترس نگه دارند. در صورت استفاده از پایه نت به عنوان میز، توصیه می‌شود یک فرش، حوله یا پارچه محافظ داشته باشید تا صدای احتمالیِ قرار دادن چوب‌ها، چکش‌ها و سایر تجهیزات بر روی این پایه‌ها، از بین برود.
این سازها به فضای اضافی در چیدمان صندلی نیاز دارند: فلوت، باسون، ساکسوفون، هورن، ترومبون، توبا و سازهای زهی. اگر فضای سالن اجازه دهد، رهبر باید با افزایش فاصلۀ بین نوازندگان، صدای گروه را افزایش دهد. علاوه بر جنبۀ شنیداری، جنبه‌های دیداری نیز نقش کلیدی در موفقیت گروه دارند. ظاهر و نمای گروه باید حس سازماندهی و نظم گروهی را تداعی کند. پایه‌ها و سکوها می‌توانند به مخاطبان در برخورداری از صدا و دید مناسب‌تر، کمک کنند.
چند نکتۀ اصلی:
۱. نوازندگان باید پایه‌ها را در مکان و ارتفاعی قرار دهند که هم رهبر دید خوبی از آنان داشته باشد و هم آنان بتوانند هم‌زمان و بدون نیاز مداوم به تنظیم چشم یا سر، نت‌خوانی کنند.
۲. بنابرتوصیۀ دکتر جان پینتر ، صندلی‌ها باید با فاصله چیده شوند تا صدا طنین‌انداز شود.(برخلاف نظر برخی رهبران که با فرض دلایل امنیتی، گروه را فشرده می‌چینند).
۳. از پایه‌ها و سکوها برای بهبود جنبه‌های شنیداری و دیداری بهره گیرید. پایه یا سکو، گروه را در معرض دید بهتری قرار می‌دهد و به نوازندگان در تماشای الگوها و حرکات رهبری کمک می‌کند. صدای سازهای بادی چوبی معمولاً در ارکستر مدفون می‌شوند، اگر نوازندگان، با کمک پایه و سکو در سطح بالاتری قرار نگیرند.
۴. نوازندگان هورن نیاز به شنیدن بازتاب صدایشان دارند. این کار با قرار دادن دیوار یا سطوح بازتاب دهنده در پشت سر این نوازندگان، تأمین می‌شود.
۵. سازهای جهت‌دار باید به گونه‌ای چیده شوند که نسبت به هم زاویۀ قائم نداشته باشند، وگرنه بخشی از صدای هم را خنثی می‌کنند و تعادل آکوستیکی ارکستر را برهم می‌زنند.
۱ نظر