نزهت امیری
سازهای بادی معمولاً به جای چیدمان نیم‌دایره، در خط مستقیم، رو به رهبر ارکستر و تماشاگران می نشینند. دلیل این امر این است که گروه‌های بادی در ساختار متداول و کنونی آن، بخش‌های زیادی دارند که فقط یک نوازنده در هر بخش (یا دو نوازنده بسته به ظرفیت رسایی ساز) حضور دارد و رهبر ارکستر باید به وضوحِ صداییِ خطوط و تعادل بخش‌ها، توجه ویژه داشته باشد.
چیدمان سازها ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشد تا مشخص شود کدام چیدمان برای یک گروه خاص و رپرتوار انتخابی‌اش، بهتر عمل می‌کند. بهره‌گیری از پایه‌ها و سکوها می‌تواند در به‌گوش رسیدن صدای بادی‌ها مؤثر باشد.
ترکیب‌های کوچک‌تر آنسامبل‌های سازی را می‌توان با بهره‌گیری از چیدمان در ارکستر سمفونیک یا آنسامبل‌های بادی، (متناسب با مکان و فضای انتخابی)، تنظیم کرد. در برخی از آثار ویژه، (برای گروه‌های موسیقی ویژه)، آهنگساز طرح چیدمان سازها را در نت موسیقی ارائه می‌دهد. به ویژه در موسیقی معاصر، آهنگساز ممکن است بخواهد سازها را به گونه‌ای فاصله‌گذاری یا گروه‌بندی کند که ترکیب خاصی از سازها برجسته‌تر شوند. در برخی مواقع، ممکن است نیاز باشد سازها در یک موقعیت پرسش و پاسخ یا تقابل صوتی قرار گیرند تا نیات آهنگساز محقق شود. روش‌های زیادی برای پیکربندی و چیدمان در آنسامبل وجود دارد.گروه‌های موسیقی کوچک‌تر، ممکن است نیاز به استفاده از پایه‌ها و سکوها داشته باشند.
برای چیدمان سازها، بر اساس پنج نکته اصلی تصمیم بگیرید:
1- صدای جهت‌دار سازهای ویژه
2- نزدیکی بخش‌های صوتی مرتبط با هم (مانند سوپرانو، آلتو، تنور و باس)
3- خانواده سازها
4- شباهت خطوط اجرایی بخش‌ها
5- تعادل و ترکیب کلی آنسامبل.
بی‌شک همه این نکات باید در چیدمان در نظر گرفته شوند:
-حجم صدایی که می‌تواند توسط سازهای خاص تولید شود؛
– جای‌گیری سازهایی با ملاحظات منحصر به فرد (مانند هورن فرانسوی که صدا را به عقب می‌فرستد)؛
– جای‌گیری کوبه‌ای‌ها، که (گرچه ممکن است از نظر دیداری جذاب‌ترین سازها باشند)، ولی معمولاً به پشت گروه یا سمت چپ رهبر منتقل می‌شوند. (کوبه‌ای‌ها همواره لازم است فضای بیش‌تری داشته باشند تا سازهای بلندتر، مانع از دیدن رهبر نشوند).
رهبر ارکستر ممکن است هر از گاهی چیدمان مختلفی را آزمایش کند. (به دلیل حضور بخش‌های ضعیف، مشکلات تعادل و آکوستیک عمومی، شیوه نشستن اعضای گروه می‌تواند مشکل‌ساز شود.). بنابراین، رهبر ارکستر باید محیط فیزیکی تمرین را با دقت بسیار، برنامه‌ریزی کند (برای مثال چیدن صندلی زهی‌ها با زاویه مورب، تا این نوازندگان رهبر را بهتر ببینند).
رسیدگی به پارتیتور و نُت
تهیه نُت و پارتیتور موسیقی، می‌تواند در شرایط خاصی مشکل‌ساز باشد. حضور یک تأمین‌کننده کارشناس، آگاه و کارآمدِ موسیقی، می‌تواند در یافتنِ پارتیتورهای متنوع و متفاوت، کمک بزرگی برای رهبر ارکستر باشد. این تهیه‌‌‌‌‌کنندگان، در تماس مداوم با ناشران و توزیع‌کنندگان هستند و می‌توانند قطعات انتخابی شما را پیدا کنند. به همین ترتیب، رهبر ارکستر می‌تواند منابع مورد نیازش را با جستجوی اینترنتی، از طریق مؤسسات بزرگ تهیه و توزیع نت، یا با جستجوی مراکز خاص، بیابد. بخش بسیار بزرگی از رپرتوار (به ویژه ارکسترال)، از طریق اجاره در دسترس است.
۱ نظر