گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آروین صداقت کیش

متولد ۱۳۵۳ تهران
منتقد و محقق موسیقی

Posts by آروین صداقت کیش

مروری بر کتاب «آواز زمین، هشت جستار در تاریخ موسیقی»

پس از دو تلاش به‌غایت ناموفق (کتاب‌های «ترس و تنهایی» و «موسیقی‌شناسی؛ فرهنگ تحلیلی مفاهیم») برای نوشتن از موسیقی و با تکرار بعضی از همان دلایل ناموفقیت (از جمله افت و خیز عمق و پراکندگی اطلاعاتی که مولف در اختیار می‌گذارد و سندیت و صحت آنها) بابک احمدی باز دست به کار نوشتن کتاب موسیقایی تازه‌ای زده است با عنوان «آواز زمین». عنوان فرعی «هشت جستار درباره‌ی تاریخ موسیقی» نشان می‌دهد که ساختار کتاب براساس پاره‌هایی مهم از تاریخ موسیقی کلاسیک غربی تشکیل شده؛ هر جستار به یک اثر سترگ یا گروهی از آثار برجسته اختصاص دارد. مس در سی مینور باخ، آثار او برای تکنوازی سازهای زهی، سمفونی ۳ (اروئیکا) بتهون، واپسین کوارتت‌های زهی او، تریستان و ایزولده‌ی واگنر، یک رکوئیم آلمانی برامس، سمفونی شماره‌ی ۲ مالر و در نهایت کنسرتوی به یاد یک فرشته برای ویلن و ارکسترِ آلبان برگ، ستیغ‌هایی‌اند که نویسنده برای اندیشیدن و نوشتن برگزیده است

مروی بر آلبوم «درون کوچ»

آهنگسازی که تا پیش از «درون کوچ» با آلبوم‌های مستقل و نیمه‌مستقل «رویای گریز»، «مسیر نگاهت» و «حباب و سراب» کار خویش را با پیانو، آنسامبل یا بداهه‌هایی به همراه سازهای ایرانی به نمایش درآورده بود، اکنون با آلبوم جدیدش جنبه‌هایی تازه از خود را می‌نمایاند و طبع‌آزمایی‌اش در حوزه‌ی موسیقی ارکستری را پیش چشم و گوش ما گذاشته است.

مروری بر آلبوم «انگاره‌ی فراق»

برگذشتن از پرویز مشکاتیان امروز چه دشوار می‌نماید. همان‌گونه که روزگاری برگذشتن از حبیب و پایور دشوار می‌نمود. همان‌گونه که روزی این دشواری در صدای سنتور خود پرویز مشکاتیان بس جوان در اجرای چهارگاه به‌همراه گروه حفظ و اشاعه و خوانندگی نورالدین رضوی سروستانی بازتاب می‌یافت. امروز نیز آن دشواری را کم‌وبیش در آنچه کیارش داودی ساخته و به همراه کریم ابراهیمی نواخته می‌توان شنید. عبور از صدای مسلط هر عصر دشوار است. می‌دانیم.

مروری بر آلبوم «زندگانی مسیح»

کیفیت، کیفیت و باز هم کیفیت. این اولین چیزی است که هنگام شنیدن اوراتوریوی آوازی لوریس چکناوریان، زندگانی مسیح، به گوش می‌رسد. در این اثر خوانندگان در چهل موومان (دو بخش) به آواز تسبیح معبود می‌گویند. حتا اگر ندانیم شالوده و ماده‌ی اولیه‌ی این نواهای مذهبی از کجا و با صرف چه همت و متحمل شدن چه زحماتی آمده خود آثاری که می‌شنویم گویای گویا است. و حتا اگر نتوانیم معنای متن آیینی‌شان را دریابیم یا بر بستر فرهنگ دینی مسیحی درکشان کنیم (که قاعدتا اغلب ما نمی‌توانیم چنین کنیم) این آثار آوازی زیبایی معنوی-موسیقایی مختص خودشان را دارند.

مرور کتاب «افسونگر نغمه پرداز؛ شرح حال و خاطرات/ بررسی شیوۀ نوازندگی، آوانگاری و شرح آثار رضا محجوبی

برخی شخصیت‌ها و رخدادهای تاریخ موسیقی ما در سایه روشن نبود اطلاعات و جایگزین شدن افسانه‌ها گم شده‌اند. حتا گاه یافتن اطلاعات درباره‌ی شخصیت‌هایی که فاصله‌ی زمانی حقیقی‌شان از ما در حدود نیم قرن بیشتر نیست (یعنی هنوز کسانی که آنها را دیده‌اند ممکن است زنده باشند)، کاری دشوار بلکه نشدنی می‌نماید. بااین‌حال برخی کوشندگان که دیگر اکنون باید تاریخ‌نگار نامیدشان گام در این راه گذاشته و با آثارشان راه چند پیشکسوت متقدم را ادامه می‌دهند؛ منتها با روش‌های اندکی متفاوت.

برای چه کسی می‌نویسیم؟

اخیرا در جلسه‌ای باعنوان «نقدِ نقد موسیقی در ایران» بودم، هوشنگ کامکار، آهنگساز شناخته‌شده، که به احترام کسوتش در پایان برنامه به صحنه فراخوانده شده بود، منتقدان را پند می‌داد که باید از آهنگساز خبره‌تر باشند تا بتوانند به او اشکال کارش را بنمایانند و شاید حتا راهی پیش پایش بگذارند (نقل به مضمون). خلاصه، از منتقدان معلمی می‌خواست.

مروری بر کتاب «درک و دریافت موسیقی»

دو دهه از چاپ ترجمه‌ی خوب و مطمئن کتاب «درک و دریافت موسیقی» می‌گذرد. کمتر کتابی را می‌شناسیم که این اندازه‌ بر جریان آموزش فرهنگی در زمینه‌ی موسیقی کلاسیک غربی اثر گذاشته، تا این حد طیف خوانندگانش گسترده شده و کمتر مترجمی که تنها با یک برگردان تا این حد موفق شده باشد. از یک سو دامنه‌ی خوانندگان متن حتا به موسیقی‌دوستان غیرموسیقی‌دانی رسید که راه ورودی به دنیای پیچیده‌ی موسیقی کلاسیک می‌جستند و از سوی دیگر به دانشجویان کلاس درس تاریخ موسیقی. حتا ارجاع به آن به عنوان منبعی معتبر برای تعریف مفاهیم پایه‌ای یا تاریخی موسیقی کلاسیک یا کاربردهای مشابه، در بعضی نوشته‌های تحقیقی و نیمه‌تحقیقی ظاهر شد.

مروری بر آلبوم «سه‌نوازی در آرامش»

برای آرامش موضوع اصلی «سه‌ نوازی در آرامش» گمشده‌ی بسیاری از مردم در این روزهاست؛ آرامش، نیاز اجتماعی و فردی انسان مدرن که همه‌ی گونه‌های دست‌یابی به آن سخت مد روز است. همه‌ی آنچه در دفترچه‌ی سی‌دی به توضیح فن و روش اختصاص داده‌اند (مانند «آرام‌نوازی سازهای سنتی»، «مخاطب را درگیر شیوه‌ی اجرای خود نکردن»، […]

«سیمرغ منتخب موسیقی فیلم»

روزگار نوازندگان حرفه‌ای مروری بر آلبوم روزگاری را در نظر آورید که آهنگسازی برآمده از سنت کلاسیک غربی قطعه‌ای برای ترکیبی از سازهای ایرانی و غیرایرانی می‌نوشته و بهترین نوازندگان و بهترین گروه موسیقی کلاسیک ایرانی وقت به دلیل مناسبات نهادی‌ای که در دل آن می‌زیستند، بی‌دلزدگی و استنکاف (یا احساس عداوتی برآمده از عدم […]

مروری بر کتاب «تریستان و ایزولده»

ضروری و متناسب چندی پیش نشر سیب سرخ کتابی را به انضمام دو سی‌دی اجرا (از شرکت دویچه گرامافون و حتا با همان برچسب و احتمالا بدون اطلاع آنها) با عنوان «تریستان و ایزولده» منتشر کرده است. کتاب حاوی اپرانامه‌ی (لیبرتو) این اپرای مشهور ریشارد واگنر است به همراه ۹ مقاله درباره‌ی موسیقی واگنر به […]

بیشتر بحث شده است