گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

آروین صداقت کیش

متولد ۱۳۵۳ تهران
منتقد و محقق موسیقی

Posts by آروین صداقت کیش

زیبایی آشکار مروری بر آلبوم «دستچین آثار پیانو فرید عمران»

اولین چیزی که از شنیدن موسیقی فرید عمران نصیب می‌شود، همان ویژگی عمده‌ی موسیقی او است. و آن چیزی نیست جز تعهدش به زیبایی. زیبایی تقریباً به همان مفهوم کاربرد روزمره‌ی کلام، نزدیک به خوشایندی، نه به معنای نوعی خصوصیت محتوایی پنهان در لایه‌های زیرین اثر یا یک امر زیباشناختی پیچیده. چیزی که می‌شنویم به سادگی زیبا است. لطیف است. خودش زیبایی خودش را نشان می‌دهد. نیازی نیست زیاد به دنبالش بگردیم. خودش از پنجره داخل می‌آید.

مروری بر آلبوم «غروب در بیشه‌زار»

اگر کسی اخبار موسیقی را دنبال کند و از اجراها و رویدادها باخبر باشد، لابد گسترش روزافزون موسیقی الکترونیک در سال‌های اخیر را در گوشه‌وکنار به چشم دیده است. «غروب در بیشه‌زار» نیز برهمین بستر است که معنا پیدا می‌کند. چنان که پیش‌تر هم اشاره شده، هم نتیجه‌ی آن گسترش است (مطرح شدن ۸ اثر از ۸ آهنگساز خود نشانه‌ای است) و هم برآمده از یکی از بازیگران موثرش (جایزه‌ی رضا کروریان و گروه یارآوا).

«شیوه‌ی نوازندگی» در موسیقی ما چه معنایی دارد؟ (بخش سوم)

یکسان نبودن یا به قولی استاندارد نشدن خیلی از عوامل موسیقی موجب قرار گرفتنشان در مجموعه‌ی عوامل تشکیل‌دهنده «شیوه نوازندگی» می‌شود. مثلا جنس مضراب یک ساز یا نوع و فرم ساختش می‌تواند از نظر بعضی‌ جزو شیوه‌ی نوازندگی یک نوازنده قرار بگیرد. در حالی که ما هرگز درمورد جنس یا شکل ساخت آرشه ویلن چنین چیزی را نمی‌شنویم. طبیعی است، چون درباره‌ی ویلن نوازنده به تنهایی تصمیم نمی‌گیرد اما درباره‌ی مضراب و … ممکن است استفاده از یک نوع مضراب خاص تصمیم یک نوازنده‌ی خاص باشد.

مروری بر آلبوم «موسیقی معاصر ایران (۲)»

در دوره‌ی معاصر هنوز آهنگسازانی هستند که آثارشان بیش از آن که در ضبط‌ها قابل شنیدن باشد در اجراها شنیده شده است. هر سه آهنگساز مجموعه‌ی «موسیقی معاصر ایران ۲» به درجات مختلف چنین‌اند؛ آثار‌شان دست‌کم جزو رپرتوار بلندمدت ارکستر مدرن یارآوا قرار دارد. بدین ترتیب اجرای آثار را از گروهی می‌‌شنویم که کم و بیش نسبت به آن آثار متخصص محسوب می‌شود. دقیقاً همین موضوع است که کنار هم قرار گرفتن‌شان در یک مجموعه را توجیه می‌کند نه حتا قرار گرفتن هر یک در زیر برچسب بسیار گسترده‌ی معاصر.

مروری بر آلبوم «آوازهای عاشقانه (بی‌کلام برای ارکستر)»

«آوازهای عاشقانه» چکناوریانِ دیگری را به نمایش می‌گذارد، چکناوریانی متفاوت از آن که تا پیش از شنیدن این اثر می‌شناختیم. کدام چکناوریان؟ چکناوریانِ گام گذاشته به دنیای همه‌پسندی، چکناوریانِ ملودی‌های آسان و روان و درعین‌حال زیبای آشنا، چکناوریان عاشق عشق.

«شیوه‌ی نوازندگی» در موسیقی ما چه معنایی دارد؟ (بخش دوم)

دیدیم که درموسیقی ما نوازندگی و آفرینش موسیقی حسابی به هم گره خورده‌اند و جدا کردنشان به این سادگی نیست. پس وقتی در این موسیقی از شیوه‌ی نوازندگی صحبت می‌کنیم کم‌و‌بیش از شیوه‌ی خلق هم صحبت می‌کنیم. نوازندگی اینجا همیشه تاحدودی آفرینش است نه بازآفرینی. البته به ندرت موسیقی‌دان‌هایی در تاریخ موسیقی ما بوده‌اند که چون برای گروه‌های موسیقی یا برای سازهای دیگر هم قطعه‌هایی می‌نوشته‌اند ویژگی‌های شیوه‌ی نوازندگی‌شان را می‌توان تاحدودی از شیوه‌ی آفرینش موسیقی‌شان جدا کرد. مثلا فرامرز پایور یکی از نمونه‌هاست. اما باز حتا در این نمونه‌های نادر هم نمی‌شود کاملا شیوه‌ی نوازندگی را جدا کرد.

«شیوه‌ی نوازندگی» در موسیقی ما چه معنایی دارد؟ (بخش اول)

اگر در موسیقی کلاسیک غربی کار می‌کنیم دادن جواب همه‌فهم به این سوال نسبتا ساده است. یعنی روشی که هر نوازنده آثار را می‌نوازد. بخشی به رابطه‌ی فیزیکی‌ای که یک نوازنده با سازش دارد مربوط است، یعنی مسائلی مثل روش دست گرفتن ساز یا پشت ساز نشستن، نحوه‌ی انگشت گذاشتن، انتقال نیرو به ساز (تقریبا اِکول) و… بخشی هم به مسایل صوتی، مثل صدایی که از ساز درمی‌آورد، دامنه‌ی شدت و ضعف‌هایی که می‌تواند به هر نت یا پاساژ بدهد، شیوش‌های مختلفی که می‌تواند هنگام نواختن هر نغمه یا تکنیک ایجاد کند و بخشی هم به مسایل تکنیکی مثل دامنه‌ی ویبراتوها و از این قبیل.

مروری بر آلبوم «دفتر سنتور»

محفل یا مجلس تا پیش از پیدایش کنسرت‌، رادیو و آلبوم مهم‌ترین جایگاه شنیدن موسیقی کلاسیک ایرانی بود. مجلس در آن‌وقت جایی بود که موسیقیدان ایرانی هنرنمایی می‌کرد بدون اضطراب حضور در برابر شنوندگان ناشناس یا ابزار ضبط. به این ترتیب تا پیش از ورود فناوری ضبط به ایران آنچه در مجلس روی می‌داد ملک طِلق حاضران بود و پس از تجربه‌‌ی لحظاتش دیگر وجودی نداشت جز در خاطر و نقل‌هایشان.

«شیوه‌ی نوازندگی» در موسیقی ما چه معنایی دارد؟ (بخش سوم)

یکسان نبودن یا به قولی استاندارد نشدن خیلی از عوامل موسیقی موجب قرار گرفتن‌شان در مجموعه‌ی عوامل تشکیل‌دهنده «شیوه نوازندگی» می‌شود. مثلا جنس مضراب یک ساز یا نوع و فرم ساختش می‌تواند از نظر بعضی‌ جزو شیوه‌ی نوازندگی یک نوازنده قرار بگیرد. در حالی که ما هرگز در مورد جنس یا شکل ساخت آرشه ویولن چنین چیزی را نمی‌شنویم.

مهارت بهتر است یا …؟

«مهارت موسیقایی» چیره‌دستی فنی و مهارت اجرا (نوازندگی) چقدر اهمیت دارد؟ جواب این سوال در وهله‌ی اول بدیهی به نظر می‌رسد؛ هر چه مهارت و چیره‌دستی بیشتر، موسیقی‌ای که می‌شنویم هنرمندانه‌تر و زیباتر. اما این جواب نه فقط همیشه درست نیست بلکه حتا در جاهایی ممکن است گمراه‌کننده هم باشد. با کمال تعجب برای کسانی […]

بیشتر بحث شده است