Posts by شاهین مهاجری
بازی با افاعیل (۱)
موسیقی و شعر در یک نقطه با هم تلاقی دارند و آن هم ساختار زمان بندی در هردو است، یعنی ریتم و متر در حوزه اصوات و وزن در حوزه الفاظ. پیرامون این دو موضوع در حیطه تحقیق موسیقایی و ادب و شعر مطالب فراوانی نوشته شده و می شود. به عنوان نوازنده تمبک معتقدم آشنایی مختصر با وزن و نظم شعر، همچنانکه استادم زنده یاد ناصر فرهنگ فر به من تذکر داد، برای یک تمبک نواز و نوازنده ساز کوبه ای واجب است. دراین نوشتار قصد ندارم تا بحثی تحقیقی ارائه داده یا وارد جزئیات ادبی عروض و اوزان عروضی شوم چراکه میزان معلومات من در این مورد بسیار اندک است، اما سعی بر ارائه شیوه ای شخصی است که بر اساس ساختارهای ادواری و بر مبنای ارکان افاعیلی شکل گرفته و من آن را به عنوان نوازنده تمبک برای نوازندگی ساز به کار می گیرم. در تنظیم این نوشته از منابعی بهره برده ام که در انتها ذکر شده اند.
پیشنهادی در مورد فواصل زمانی نقطه دار
فواصل زمانی ترکیبی (که فواصل زمانی نقطه دار نوعی از آنها هستند) به واسطه تجمیع چند فاصله زمانی حاصل می شوند. همانند فواصل موسیقایی، فواصل زمانی نیز با هم جمع شده و در این میان، فواصل زمانی نقطه دار به دلیل تاثیر تغییر دهنده “Modifire” «نقطه» شکل می گیرند. به طور کلی تاثیر نقطه را می توان طبق فرمول زیر بیان کرد:
یک تجربه صوتی: از ریتم صدای پله برقی تا تعدیل نسبت های زمانی (۲)
طول زمان یک الگوی تکرار شونده در این صدای ریتمیک معادل ۲.۶۴۲ ثانیه است. در این الگو ۸ حادثه صوتی که دارای منشا مکانیکی یکسانی هستند وجود دارد. این منشا همچنان که قبلا گفته شد احتمالا ناشی از اصطکاک و خرابی در اجزاء داخلی پله برقی است. با بررسی نمودار فرکانس – زمان، طول زمان ۸ حادثه صوتی طبق جدول زیر به دست می آید:
یک تجربه صوتی: از ریتم صدای پله برقی تا تعدیل نسبت های زمانی (۱)
تمدن انسانی با خود انواع و اقسام پدیدهای صوتی را به همراه آورده است. این پدیده های صوتی گاهی «نوفه» یا «نویز» نام گرفته و نقش آلوده کننده داشته و سعی می شود که حذف گردند. منابع اصلی تولید صوت شهری شامل کارخانجات، کارهای ساختمانی، صداهای ناشی از سیستم تهویه منازل و صدای ناشی از حمل و نقل (صدای موتور هواپیما، بوق اتومبیل) و… هستند.
موسیقی برگ (۲)
همچنان که قبلا ذکر شد برای دستیابی به فواصل موسیقایی، از میان چهار صفت ذکر شده، یک صفت مورفولوژیک در برگ اندازه گیری شد. جهت اندازه گیری این صفت ابتدا از برگ، اسکن تهیه شده و از آنجایی که نسبت های طولی موجود در اسکن برگ مورد نظر با تقریب خوبی هم اندازه با نسبت های برگ نمونه برداری شده هستند، اندازه گیری ها در نرم افزار اکسل و با استفاده از کاربرد رابطه فیثاغورث برای اندازه ارتفاع و پهنای خطوط واصل نوک لوب ها به هم انجام شد. شکل حاصله یک هفت ضلعی نامنتظم است:
موسیقی برگ (۱)
طبیعت همیشه بستری است برای ایده یابی هنری. رویکردهای مختلف هنری به طبیعت از گذشته تا کنون موجب گردیده تا آثار مختلف و متنوعی خلق گردند. طبیعت می تواند به شکل ملموس، ناملموس و معنوی مورد استناد قرار گیرد. همانند الهام بخشی برای نقاشی و معماری، طبیعت می تواند سرچشمه تخیلات موسیقایی باشد. از صدای پرندگان گرفته تا زوزه گرگ و دیگر نمودهای ملموس، طبیعت منبعی است برای خلق موسیقی.
موسیقی پنهان در هندسه (۳)
به غیر از پاره خط S1S2 و S1S8 که اضلاع چند ضلعی بوده و قطر نیستند، در چندضلعی ها بین طول ضلع و طول قطرها روابط ریاضی خاصی برقرار می باشد. در مثال بالا که هشت ضلعی منتظم است، بین اقطار و طول ضلع روابط زیر برقرار است:
موسیقی پنهان در هندسه (۲)
گفته شد که نسبت طولی، می تواند مبنایی برای ایده های موسیقایی باشد. اما چگونه؟ نسبت های طولی رابطه مستقیمی با اندازه فواصل موسیقایی دارند. فرض کنیم پنج ضلعی زیر را از یک راس باز کرده و به خط مستقیمی تبدیل کنیم: بعد از باز شدن چند ضلعی، می توان چنین تصور کرد که خط حاصله، یک سیم مرتعش بوده که مانند مونوکورد بر روی ۲ خرک قرار گرفته ورئوس آن جایگاه فواصل موسیقی است.
موسیقی پنهان در هندسه (۱)
در این نوشتار نحوه استفاده از اشکال هندسی در موسیقی میکروتونال از طریق بیان چندین مثال مورد بررسی قرار گرفته است. هندسه علم بنیادین فرم ها و نظم موجود در آن هاست. هندسه و ریاضی از طریق تناسب و تقارن، ابزار معینی را برای کاربرد در موسیقی شکل داده اند. تناسبات درهندسه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میتواند به عنوان جنبه اصلی زیبایی شناختی در موسیقی مطرح گردد. براساس نظریه فیثاغورس قواعدی کلی برای هارمونی و تناسبات وجود دارد.این قواعد در موسیقی نیز به کار گرفته شده اند.این اصول بر پایه علم هندسه استوار هستند. در این مقاله نمونه هایی در زمینه کاربرد هندسه و اشکال هندسی در طراحی توالی فواصل مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت مثال هایی شنیداری ارائه خواهد شد.
بررسی موسیقایی زوزه گرگ (۳)
آنچه که از تحلیل یک نمونه زوزه ی گرگ به دست آمد، دقیقا نشان دهنده ساختاری ملودیک با فواصل میکروتونال است. این ساختار همچنین نشان دهنده الگوی زمانی خاصی است که احتمالا در زوزه ی نوع “Flat” مشترک باشد. ساختاری با یک فاصله زمانی آغازین کوتاه و فاصله زمانی بلند و چند فاصله زمانی کوتاه در انتها. تولید اصوات موسیقایی توسط موجودات، مسئله ی پیچیده ای است. اگر با توجه به معیارهای خلق موسیقی نتوان این رفتار دنیای جانوری را موسیقایی دانست، در عین حال باید چنین رفتاری را نوعی آوانمایی یا نشانه گذاری آوایی (Phonocoding) بدانیم (۵۹,۱۸). نشانه گذاری آوایی در واقع توانایی خلق اصوات برای ایجاد پیام و ارسال آن، یا به نوعی پی ریزی یک زبان ارتباطی است (۲۲) (۵۹,۱۸).

