سروش دریاشناس

سخن دیگر اینکه توجّه شهیدی به تنوّع شعر و خواندن شعر شاعران مختلف مثال زدنی است و صرفا به دو یا سه شاعر برجسته اکتفا نکرده است. بنابر سنّت های سینه به سینه در آواز ایرانی بیشتر آواز را با غزل و آن هم غزل سعدی و بعدها غزل حافظ می خوانند و در مرتبه ی پایین تر غزل و مثنوی عطّار و مولانا یا رباعیّات خیّام، در این میان با وجودِ نبوغ شعری بی نظیر و تصاویر بدیع و محتوایِ عاشقانه یِ برجسته یِ سروده های نظامی، شعر حکیم نظامی گنجوی در آواز ایرانی مورد غفلت واقع شده است، عبدالوهّاب شهیدی نظامی خوانی ست بی نظیر که به خوبی از عهده ی بیان احساساتِ عمیق شعر نظامی برآمده و در این زمینه در مجموعه ی برنامه ی گلها آثار ماندگاری از خود به یادگار گذاشته است: هنگامی که در برنامه ی گلهای رنگارنگ ۳۸۸ در مثنویِ ابوعطا، زاری های مجنون را بر درگاهِ کعبه زمزمه می کند:

گستردگی مفاهیم و معانی، سبکها و انواع فرم ها و چهره های شعر پارسی برکسی پوشیده نیست و سلوک و آشنایی و دانش به این مهم، نیازمند ممارست و طیّ طریق درازمدّت. در این راستا شهیدی به تصاویر و فضای لفظی و معنوی شعر توجّه ویژه داشته و در آوازش هیچ گاه صُوَرِ لفظی و معنوی شعر، شهیدِ تکنیک های آواز نمی شوند و لذا آواز شهیدی با وجودِ توانایی های بالای حنجره، بری از زیاده روی در اوج خوانی و تحریرهای مکرّر اوج، جویدن و شکستن واژه ها است. هنگامی که با بمی دلنشین غزل سعدی را در آواز دشتی در گلهای رنگارنگ ۲۷۱ می آغازد، زلالیِ جویبارِ روشن و آرامِ عاشقانه هایِ سعدی احساس می شود و در آنجا به اوج می رسد که شعر در پرواز است:

به عقیده یِ نگارنده سلوکِ شهیدی با شعر پارسی دیگر ویژگی برجسته ی ساز و آواز شهیدی است که همپای نوازندگی اش در شکل گیری سیمایِ یگانه یِ آواز شهیدی نقشی مهم ایفا می کند. امّا این سلوک چیست و چگونه؟ فرهنگ ایرانی حدود چهارقرن پس از فروپاشی ساسانیان شروع به بالیدن دوباره کرد و یکی از جلوه هایِ برجسته ی این زایش دوباره، پی ریزی مذهب عشق در عرفان ایرانی بود که بزرگترین تجلّی گاه آن شعر پارسی است و قلّه های آن در قرن ششم و هفتم هجری. اشاراتی به اشعار بزرگانِ شعر پارسی که شخصیّت ها و اندیشمندانِ بزرگی نزدِ تک تک ایرانیان و پارسی زبانان هستند، خود گواهی است بر تاثیرِ شگرف این مذهب، در رفتار و منش ایرانی چنانکه حکیم نظامی گنجوی حقیقت جهان را عشق می داند که کششی است ویژه یِ طبعِ آن:

شیوه ی ساز و آوازِ استاد عبدالوهاب شهیدی از دوچشم اندازِ ویژه قابل بررسی و تعمّق است، نخست عود نوازی و دوّم سلوک شهیدی با شعرِ پارسی. از زبان شهیدی شنیده ایم که دغدغه یِ عودنوازی و علاقه یِ ایشان به سازِ عود (بربت، رود) در زمانِ حضورش در جامعه یِ باربد نزد استاد اسماعیلِ مهرتاش شکل گرفت، هنگامی که در نمایش لیلی و مجنون، شهیدی در نقشِ مجنون باید رود می نواخت و برای این منظور از نوازنده ای عراقی برای نواختن دعوت شده بود. شهیدی می گوید مقدّمات عودنوازی را از نوازنده یِ عراقی آموخت و سپس شیوه یِ نوازندگیِ تار را بر عود پیاده کرد و لهجه ی این ساز را ایرانی نمود.