آکوردهای کاسته (دیمینیشد) از دیرباز نقش مهمی در جذابتر کردن هارمونی و رنگ آمیزی آن داشتهاند. این آکوردها به دلیل وجود فاصله ترایتون (چهارم افزوده)* در ساختارشان غالبا برای ایجاد تنشهای زیاد در موسیقی استفاده میشوند. با اینحال گاهی کارکرد غیر تنشآلود نیز دارند. در این مقاله و مقالات بعدی سعی بر این است که ساختار و موارد استفاده آکوردهای کاسته را مورد بررسی قرار دهیم.
این آکوردها از روی هم قرار گرفتن دو فاصله سوم کوچک بر روی هم ساخته میشوند. اگر یک فاصله سوم کوچک دیگر نیز به آن اضافه کنیم، آکورد «فول دیمینیشد» یا «دیمینیشد هفت» به دست میآید. با فرض پایه قرار دادن نت «دو»، آکورد «دو کاسته» و «دو کاسته هفت» را به صورت زیر داریم:
نکته مهمی که در ساختار آکوردهای کاسته وجود دارد این است که به دلیل ساختار متقارنشان عملا سه نوع از این آکورد بیشتر وجود ندارد و بقیه هم در واقع شکل معکوس شدهی این سه آکورد هستند. برای مفهومتر شدن مطلب ابتدا به آکوردهای کاستهای که روی نتهای «دو»، «دو دیز» و «ر» ساخته شده است توجه کنید:
حالا به عنوان مثال آکورد کاسته «ر دیز» را نگاه کنید که به صورت آنارمونیک همان شکل معکوس شده آکورد «دو کاسته» است. به همین ترتیب این نکته در مورد سایر نیم پرده های گام هم صادق است و مثلا آکورد «می کاسته» هم همان آکورد «دو دیز کاسته» است.
این نکته را هم باید مد نظر داشت که باز هم به خاطر ساختار متقارن این آکوردها، شکل معکوسشان چندان محلی از اعراب ندارد و هر کدام از نت ها میتوانند در پایه آکورد قرار بگیرند بدون آنکه در صدادهی آکورد تغییر محصوسی به وجود بیاید. با اینحال برای نامگذاری آکورد پایینترین نت آن را به عنوان پایه در نظر میگیریم.
*این فاصله در واقع پنجم کاسته است که از نظر آنارمونیک تفاوتی با فاصله چهارم افزوده ندارد.
نوشته های آقای بهرامی همواره جالب و کاربردی هستند درود بر ایشان منتظر نوشته های بیشتر از ایشون هستیم