گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

بتهوون و Missa Solemnis- قسمت سوم

میسا سولمنیس، سازهای متعدد و ترکیب آوایی بسیار مفصلی دارد. این تنظیم با شکوه و پر عظمت بتهوون، به گروه نوازندگان و خوانندگان بسیار بزرگی نیاز داشت که همین امر موجب بروز مشکلی دیگر برای اجرای این قطعه در کلیسا فراهم میکرد. این قطعه خود به پنج قسمت کایری Kyrie (مناجات)، گلوریا Gloria (تسبیح)، کردو Credo (ایمان)، سنکتوس Sanctus (تقدس) و اگنوس دی Agnus Dei (بره خداوند) تقسیم شده است.

قسمت مناجات یا کایری که مس با آن آغاز میشود، در گام ر ماژور D major و با تاکید بر روی مفهوم تثلیث مقدس بنا شده است. در بند اول اشعار، متن به صورت سوال و جواب میان گروه کر و خوانندگان سولو اجرا میشود. در اینجا گروه کر نماد مردم و خوانندگان سولو نماد روحانیان هستند.

این بیت که ترجمه تحت الفظی آن “خداوندا، بر ما رحمت آور” است، همراه با اوج گیری موسیقی و خوانده شدن اشعار، سه مرتبه تکرار میشود و سپس صداها قبل از ورود به بخش بعدی، آرام میشوند.

بند دوم کایری، که به نام مسیح (Christe) نیز شهرت دارد و به خاطر تنظیم خاصش، نسبت به بند اول از نظر ریتمیک حالتی مهار شده دارد. این ایده، یکی از چندین عنصری است که بتهوون برای دستیابی به حال و هوایی سنتی، از نسلهای گذشته سازندگان مس وام گرفته است. برای تقویت بیشتر نمادگری تثلیث مقدس، این بند با فاصله گذاری یک سوم تنظیم شده و معمولا توسط یکی از سولیستها اجرا میشود.

در قسمت پایانی کایری، موسیقی مدت کوتاهی به گام ر ماژور برمیگردد، سپس به گام سل ماژور G major وارد شده و زمینه را برای پایان قطعه در ر ماژور، آماده میکند. این تفکیک پذیری گامها، عنصر نهایی نمادین از ترکیبی سه گانه (تثلیث) است که میتوان آنرا به شکل ساده ABA در نظر گرفت.

audio file
بشنوید قسمتی از این اثر را

قسمت تسبیح یا گلوریا، در گام ر ماژور، دارای دو موومان ۴/۳ است که در با مهارت در میان بافتهای آوایی و حالتهای مختلف حرکت کرده و احساسات آهنگساز را به شکل قانع کننده ای بیان میکند. حاکم مطلق این قسمت مس، عبارات و تعابیر موسیقایی هستند، که همه توصیفی از خداوند به شمار می آیند.

وسعت و حجم جلوه های دراماتیکی که بتهوون با ایجاد پویایی dynamics، تغییر کلید و روند پر پیچ و خم ایده های موسیقایی که فرم کلی کار را ایجاد کرده اند، بسیار جالب توجه است. متاسفانه این عناصر موجب شده اند که این سمت برای اجرا در کلیسا مناسب نباشد.

بخش کردو یا ایمان، تنها قسمت مس استادانه بتهوون که فاقد گام غالب ر ماژور بوده و در گام سی بمل ماژور Bb major و یک سوم ماژور بالاتر از باقی قطعه، نوشته شده است. کردو دارای طولانیترین زمان و متن در بین پنج قسمت مس است و همچنین تنظیم آن برای بتهوون نیز مشکلترین قسمت بوده است.

کردو به ۴ بخش تقسیم شده است: دو آلگرو (allegro) که به ترتیب در ضرب ۴/۴ و ۲/۲ نوشته شده اند، یک آداجیو(adagio) شاعرانه در ضرب ۴/۳ و یک آلگرتو (allegretto) در ضرب ۲/۳. یک تم واحد در ابتدای این قسمت نواخته و معرفی میشود که درواقع پل ارتباطی این ۴ بخش است و در هر بخش به شیوه ای فوگ مانند (که در آن خوانندگان به تدریج دنباله آواز یکدیگر را ادامه میدهند) توسط گروه کر اجرا میشود. بتهوون در بخشهایی از اثر که نماد ماراء الطبیعه هستند، از ساختارهای مدال استفاده کرده است.

قسمت تقدس یا سنکتوس، به شدت بر گام ر ماژور متکی است. این رنگبندی بر ماهیت شادمانه امید و آرامش دلالت میکند که توسط متن بر آن تاکید میشود. این قسمت مس به سه بخش اصلی تقسیم شده است/ک یک آداجیو در ضرب ۴/۲، یک پرلود ۸/۶ و یک آندانته در ضرب ۸/۱۲.

lvbeethoven.com

۱ نظر

بیشتر بحث شده است